De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
Línea 11: Línea 11:
 
# '''[[xis|Xis]] [[zocam]] [[ata]] [[fista|fiſta]][[-ca|ca]] [[xis]] [[m-|um]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[quysqua|quynga]]''', eſto a[-] <br>ras eſte año &#61; <br>
 
# '''[[xis|Xis]] [[zocam]] [[ata]] [[fista|fiſta]][[-ca|ca]] [[xis]] [[m-|um]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[quysqua|quynga]]''', eſto a[-] <br>ras eſte año &#61; <br>
 
<center><h2>[Exhortación al penitente]<ref>Hemos colocado este título para indicar que en este lugar comienza la 'Exhortación al penitente', similar a la que trae la gramática de Lugo en el folio 156 recto, pero con algunos descuidos y variaciones ortográficas.</ref></h2></center>
 
<center><h2>[Exhortación al penitente]<ref>Hemos colocado este título para indicar que en este lugar comienza la 'Exhortación al penitente', similar a la que trae la gramática de Lugo en el folio 156 recto, pero con algunos descuidos y variaciones ortográficas.</ref></h2></center>
: <sup>1</sup>'''{{cam1|[[chuensuca|Chuen]][[-za|cha]]|Chuenza}} [[guaica]] [[ma-|ma]][[quysqua|qu<sup>y</sup>ia]] [[ma-|ma]][[usqua(2)|guza]], [[pquyne|pquyn]] [[uca(2)|uca]]''' <br>
+
: <sup>4</sup>'''{{cam1|[[chuensuca|Chuen]][[-za|cha]]|Chuenza}} [[guaica]] [[ma-|ma]][[quysqua|qu<sup>y</sup>ia]] [[ma-|ma]][[usqua(2)|guza]], [[pquyne|pquyn]] [[uca(2)|uca]]''' <br>
: <sup>2</sup> '''[[m-|Vm]][[puyquy|pquy{{in|c}}]][[-n(2)|n]] [[ûc]], [[cho]][[-c|quy]]: <sup>3</sup> [[nga(2)|ynga]] [[m-|Vm]][[paba]] [[Dios]] <sup>[[a-|a]]</sup>[[ubaca|obaca]]''' <br>
+
: <sup>5</sup> '''[[m-|Vm]][[puyquy|pquy{{in|c}}]][[-n(2)|n]] [[ûc]], [[cho]][[-c|quy]]: <sup>6</sup> [[nga(2)|ynga]] [[m-|Vm]][[paba]] [[Dios]] <sup>[[a-|a]]</sup>[[ubaca|obaca]]''' <br>
:'''[[m-|vm]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[quysqua|quy]] [[npqua|mpqua]][[-c|quy]], <sup>4</sup>[[m-|vm]][[consuca]][[-s|s]] [[m-|vm]][[insuca]][[-s|s]], <sup>5</sup>[[confesar|Confeʃar]]''' <br>
+
:'''[[m-|vm]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[quysqua|quy]] [[npqua|mpqua]][[-c|quy]], <sup>7</sup>[[m-|vm]][[consuca]][[-s|s]] [[m-|vm]][[insuca]][[-s|s]], <sup>8</sup>[[confesar|Confeʃar]]''' <br>
: '''[[m-|vm]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[quysqua|quy]][[-nan|nan]], <sup>6</sup>[[a-|a]][[?|apqua]] [[a-|a]][[-g|g]][[usqua(2)|u]][[-zinga|zinga]]. <sup>7</sup>[[ys]] [[quihicha(2)|quihicha]][[-n|n]] [[gue]]''', <br>
+
: '''[[m-|vm]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[quysqua|quy]][[-nan|nan]], <sup>9</sup>[[a-|a]][[?|apqua]] [[a-|a]][[-g|g]][[usqua(2)|u]][[-zinga|zinga]]. <sup>10</sup>[[ys]] [[quihicha(2)|quihicha]][[-n|n]] [[gue]]''', <br>
: '''<sup>8</sup>[[a-|a]][[chuta]] [[Jesucristo|Jesuchriſto]], <sup>9</sup>[[chi-|chi]][[gany|ganê]][[-ca|ca]] [[a-|a]][[-b|b]][[tyusuca|tyu]]: <sup>10</sup>[[nga(2)|nga]], [[a-|a]][[yba|eba]]''' <br>
+
: '''<sup>11</sup>[[a-|a]][[chuta]] [[Jesucristo|Jesuchriſto]], <sup>12</sup>[[chi-|chi]][[gany|ganê]][[-ca|ca]] [[a-|a]][[-b|b]][[tyusuca|tyu]]: <sup>13</sup>[[nga(2)|nga]], [[a-|a]][[yba|eba]]''' <br>
: '''[[booza]], <sup>11</sup>[[chie]] [[a-|a]][[-m|m]][[hizcasuca|hizca]][[-ioa|ioa]]; <sup>12</sup>[[nga(2)|nga]] [[suetyba|suetiba]] [[a-|a]][[yta|eta]][[-n|n]] [[fac|faquy]], [[chie]]''' <br>
+
: '''[[booza]], <sup>14</sup>[[chie]] [[a-|a]][[-m|m]][[hizcasuca|hizca]][[-ioa|ioa]]; <sup>15</sup>[[nga(2)|nga]] [[suetyba|suetiba]] [[a-|a]][[yta|eta]][[-n|n]] [[fac|faquy]], [[chie]]''' <br>
: '''[[a-|a]][[masqua|ma]][[-ioa|ioa]] <sup>13</sup>[[a-|a]][[husqua|huquy]] <sup>14</sup>[[hysca|{{t_l|h}}ysc]] [[a-|a]][[guene|guen]] [[npqua|mpqua]][[-c|quy]], <sup>15</sup> [[insuca|is]][[-u|u]], [[consuca|cos]][[-u|u]]; <sup>16</sup>[[nga(2)|yn'''[-] <br>
+
: '''[[a-|a]][[masqua|ma]][[-ioa|ioa]] <sup>16</sup>[[a-|a]][[husqua|huquy]] <sup>17</sup>[[hysca|{{t_l|h}}ysc]] [[a-|a]][[guene|guen]] [[npqua|mpqua]][[-c|quy]], <sup>18</sup> [[insuca|is]][[-u|u]], [[consuca|cos]][[-u|u]]; <sup>19</sup>[[nga(2)|yn'''[-] <br>
'''ga]] [[m-|um]][[pecado]] [[a-|a]][[?|apqua]] [[a-|a]][[-g|g]][[usqua(2)|u]][[-zinga|zinga]], [[yquy]] [[zisqua|zi]][[-u|u]]. <sup>17</sup>[[m-|Vm]][[paba]]'''<br>
+
'''ga]] [[m-|um]][[pecado]] [[a-|a]][[?|apqua]] [[a-|a]][[-g|g]][[usqua(2)|u]][[-zinga|zinga]], [[yquy]] [[zisqua|zi]][[-u|u]]. <sup>20</sup>[[m-|Vm]][[paba]]'''<br>
: '''[[Dios]] [[a-|a]][[hyca]] [[zisqua|zhi]][[-u|u]]<ref>El imperativo del verbo '''-zisqua''', -es decir '''ziu'''-, aparece en este lugar escrito con el dígrafo 'zh', tal como lo hace Fray Bernardo de Lugo, lo que podría indicar que esta 'Exhortación al penitente' fue tomada de la obra del Franciscano.</ref>: chíguaìa ʃanta maria: ynga ys''' <br>
+
: '''[[Dios]] [[a-|a]][[hyca]] [[zisqua|zhi]][[-u|u]]<ref>El imperativo del verbo '''-zisqua''', -es decir '''ziu'''-, aparece en este lugar escrito con el dígrafo 'zh', tal como lo hace Fray Bernardo de Lugo, lo que podría indicar que esta 'Exhortación al penitente' fue tomada de la obra del Franciscano.</ref>: <sup>21</sup>[[chi-|chi]][[guaia]] [[santa|ʃanta]] [[María|maria]]: <sup>22</sup>[[nga(2)|ynga]] [[ys]]''' <br>
'''booza arrosarío rreçar quyu. umpquyquy zonuca''', <br>
+
: '''[[booza]] <sup>23</sup>[[a-|a]][[rosario|rrosario]] [[rezar|rreçar]] [[quysqua|quy]][[-u|u]]. umpquyquy zonuca''', <br>
'''hoquy nyu, hisquy umquynan çîelo na {{cam1|umquyqua|umquypqua}}''' <br>
+
: '''hoquy nyu, hisquy umquynan çîelo na {{cam1|umquyqua|umquypqua}}''' <br>
'''zaguenynga. yna gue Santo pquenuca {{cam1|apquypqua|aquypqua}}'''.  <br>
+
: '''zaguenynga. yna gue Santo pquenuca {{cam1|apquypqua|aquypqua}}'''.  <br>
'''ynga sis quypqua vm myſtyíoa: Diosz perdonar''' <br>
+
: '''ynga sis quypqua vm myſtyíoa: Diosz perdonar''' <br>
'''mabquyíoa, ípquatabe chuenza muysca atabe mhas''' <br>
+
: '''mabquyíoa, ípquatabe chuenza muysca atabe mhas''' <br>
'''abquynan perdonar quyu: nga, mue muysca ata'''[-] <br>
+
: '''abquynan perdonar quyu: nga, mue muysca ata'''[-] <br>
'''be chuenza guaicaz:  ys umquynan perdonar''' <br>
+
: '''be chuenza guaicaz:  ys umquynan perdonar''' <br>
'''zhiu<ref>Ibíd.</ref>: {{cam1|vmmnequaoa|vmmnepquaoa}}'''.
+
: '''zhiu<ref>Ibíd.</ref>: {{cam1|vmmnequaoa|vmmnepquaoa}}'''.
 
<center><h2>[Sermón del pecado original]<ref>Hemos colocado este título para indicar de manera aproximada el asunto principal del que trata el texto que está a continuación.</ref></h2></center>
 
<center><h2>[Sermón del pecado original]<ref>Hemos colocado este título para indicar de manera aproximada el asunto principal del que trata el texto que está a continuación.</ref></h2></center>
 
'''Chibu ysca, miha c chaguinga, choc mi mny'''[-] <br>
 
'''Chibu ysca, miha c chaguinga, choc mi mny'''[-] <br>

Revisión del 16:30 14 jun 2018

Lematización[1]
143
  1. daſte de otra coʃa[?] =
  2. Ipqua atabe mhac abhaquynzingaco, míra no
    se te oluide algo =
  3. Xis zocam ata fiſtaca xis ummquynga, eſto a[-]
    ras eſte año =

[Exhortación al penitente][2]

4Chuencha[3] guaica maquyia maguza, pquyn uca
5 Vmpquy˰cn ûc, choquy: 6 ynga Vmpaba Dios aobaca
vmmquy mpquaquy, 7vmconsucas vminsucas, 8Confeʃar
vmmquynan, 9aapqua aguzinga. 10ys quihichan gue,
11achuta Jesuchriſto, 12chiganêca abtyu: 13nga, aeba
booza, 14chie amhizcaioa; 15nga suetiba aetan faquy, chie
amaioa 16ahuquy 17hysc aguen mpquaquy, 18 isu, cosu; 19yn[-]
ga
umpecado aapqua aguzinga, yquy ziu. 20Vmpaba

Dios ahyca zhiu[4] : 21chiguaia ʃanta maria: 22ynga ys
booza 23arrosario rreçar quyu. umpquyquy zonuca,
hoquy nyu, hisquy umquynan çîelo na umquyqua[5]
zaguenynga. yna gue Santo pquenuca apquypqua[6] .
ynga sis quypqua vm myſtyíoa: Diosz perdonar
mabquyíoa, ípquatabe chuenza muysca atabe mhas
abquynan perdonar quyu: nga, mue muysca ata[-]
be chuenza guaicaz: ys umquynan perdonar
zhiu[7] : vmmnequaoa[8] .

[Sermón del pecado original][9]

Chibu ysca, miha c chaguinga, choc mi mny[-]
pquanynga co. chie chigue Díos, muyscac agaza
cuhca cruz fihìſtac zosa íanzacuhca, chisan

ab[gy]za,
Fotografía[10]
Manuscrito 158 BNC Catecismo - fol 143r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Hemos colocado este título para indicar que en este lugar comienza la 'Exhortación al penitente', similar a la que trae la gramática de Lugo en el folio 156 recto, pero con algunos descuidos y variaciones ortográficas.
  3. Creemos que lo correcto debió haber sido Chuenza.
  4. El imperativo del verbo -zisqua, -es decir ziu-, aparece en este lugar escrito con el dígrafo 'zh', tal como lo hace Fray Bernardo de Lugo, lo que podría indicar que esta 'Exhortación al penitente' fue tomada de la obra del Franciscano.
  5. Creemos que lo correcto debió haber sido umquypqua.
  6. Creemos que lo correcto debió haber sido aquypqua.
  7. Ibíd.
  8. Creemos que lo correcto debió haber sido vmmnepquaoa.
  9. Hemos colocado este título para indicar de manera aproximada el asunto principal del que trata el texto que está a continuación.
  10. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.