De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
(No se muestran 4 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 7: Línea 7:
  
 
<br>
 
<br>
# Caçique &#61;  '''psihipqua'''.  <br>
+
# Caçique &#61;  '''[[psihipqua]]'''.  <br>
# Caçicar, haçerʃe Caʃíque &#61;  '''Zpsihipquansuca msí'''[-]<br> '''hipquansuca'''  <br>
+
# Caçicar, haçerʃe Caʃíque &#61;  '''[[z-|Z]][[psihipquansuca]] [[m-|m]][[psihipquansuca|si'''[-]<br> '''hipquansuca]]'''  <br>
# Cada uno &#61;  '''achyc, achyc''',  <br>
+
# Cada uno &#61;  '''[[achyc]], [[achyc]]''',  <br>
# Cada uno de por ʃí &#61;  '''achyc, achyc''',  <br>
+
# Cada uno de por ʃí &#61;  '''[[achyc]], [[achyc]]''',  <br>
# Cada hombre &#61;  '''muysca ata muysca ata''', {{lat|L,}} '''muys'''[-]<br>'''quys muysquisa'''&#61;  <br>
+
# Cada hombre &#61;  '''[[muysca]] [[ata]] [[muysca]] [[ata]]''', {{lat|L,}} '''[[muysca|muys'''[-]<br>'''quy]][[-s|s]] [[muysca|muysqui]][[-sa|sa]]'''&#61;  <br>
# Cada uno tiene ʃu angel &#61; '''muysca ata muysca ata'''<br> '''angelnuca fuyzygue''' &#61; <br>
+
# Cada uno tiene ʃu angel &#61; '''[[muysca]] [[ata]] [[muysca]] [[ata]]'''<br> '''[[angel]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]] [[fuyza|fuyzy]] [[gue]]''' &#61; <br>
# Cada uno tiene ʃu madre &#61;  '''muysca ata muysca ata''' <br> '''aguaíanuca fuyzygue''' &#61; <br>
+
# Cada uno tiene ʃu madre &#61;  '''[[muysca]] [[ata]] [[muysca]] [[ata]]''' <br> '''[[a-|a]][[guaia]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]] [[fuyza|fuyzy]] [[gue]]''' &#61; <br>
# Cada uno tiene su manta &#61;  '''muysca ata muysca ata''' <br> '''aboìnuca fuyzygue''' &#61; <br>
+
# Cada uno tiene su manta &#61;  '''[[muysca]] [[ata]] [[muysca]] [[ata]]''' <br> '''[[a-|a]][[boi]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]] [[fuyza|fuyzy]] [[gue]]''' &#61; <br>
# Cada uno se quiere ír &#61;  '''ʃienga cuhucaguecua fuy'''[-]<br> '''zygue''' &#61; <br>
+
# Cada uno se quiere ír &#61;  '''[[nasqua|ʃie]][[-nga|nga]] [[cuhu(2)|cuhu]][[-c|c]] [[a-|a]][[guene|guecua]] [[fuyza|fuy'''[-]<br> '''zy]] [[gue]]''' &#61; <br>
# Cada uno de los dos &#61;  '''bozenuca''' &#61; <br>
+
# Cada uno de los dos &#61;  '''[[boza|boze]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]]''' &#61; <br>
# Cada uno de los treʃ &#61;  '''mìnuca''' &#61; <br>
+
# Cada uno de los treʃ &#61;  '''[[mica|mi<sup>c</sup>]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]]''' &#61; <br>
# Cada uno de los tres me pide una manta &#61;  '''minuc'''&#61; <br> '''boi ata ohahac zisca fuẏzygue''' &#61; <br>
+
# Cada uno de los tres me pide una manta &#61;  '''[[mica|mi<sup>c</sup>]][[-n|n]] [[uca(2)|uc]]'''&#61; <br> '''[[boi]] [[ata]] {{cam1|[[cha-|oha]][[hac]]|chahac}} [[zisqua|zisca]] [[fuyza|fuẏzy]] [[gue]]''' &#61; <br>
# Cada uno de los quatro Conto su Cuento: &#61;  '''muyhycanuc''' <br> '''quyca ata, uzafuyzegue'''&#61;  <br>
+
# Cada uno de los quatro Conto su Cuento: &#61;  '''[[muyhyca]][[-n|n]] [[uca(2)|uc]]''' <br> '''[[quyca(3)|quyca]] [[ata]], [[usqua(2)|uza]] [[fuyza|fuyze]] [[gue]]'''&#61;  <br>
# Cada uno de los çínco &#61;  '''hyzynuca''',  de los seis &#61; '''tas'''[-]<br>'''nuca''',  de los  çiete,  '''cuhupquanuca''',  de los ocho,  '''suhuza'''[-]<br> '''nuca''', de los nuebe, '''acnuca''' - de los díez, '''ubchihicanu'''[-]<br> '''ca''', de los onze, '''quihicha atynuca'''.  de los doʃe,  '''quihi'''[-]<br> '''cha bozenuca''', y aʃi ua ʃubiendo &#61; <br>
+
# Cada uno de los çínco &#61;  '''[[hyzca|hyzy<sup>c</sup>]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]]''',  de los seis &#61; '''[[tas]]'''[-]<br>'''[[-n|n]] [[uca(2)|uca]]''',  de los  çiete,  '''[[cuhupqua]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]]''',  de los ocho,  '''[[suhuza]]'''[-]<br> '''[[-n|n]] [[uca(2)|uca]]''', de los nuebe, '''[[aca|ac]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]]''' - de los diez, '''[[ubchihica]][[-n|n]] [[uca(2)|u'''[-]<br> '''ca]]''', de los onze, '''[[quihicha]] [[ata|aty]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]]'''.  de los doʃe,  '''[[quihicha|quihi'''[-]<br> '''cha]] [[boza|boze]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]]''', y aʃi ua ʃubiendo &#61; <br>
# Cada uno de los veinte &#61;  '''guete nuca''' &#61; <br>
+
# Cada uno de los veinte &#61;  '''[[gueta|guete]][[-n|n]] [[uca(2)|uca]]''' &#61; <br>
# Cada uno tiene ʃu angel que le enseńa &#61;  '''muysca ata muysca''' <br>
+
# Cada uno tiene ʃu angel que le enseńa &#61;  '''[[muysca]] [[ata]] [[muysca]]''' <br>
 
{{der|'''ata angel'''}}
 
{{der|'''ata angel'''}}
  
  
|morfo_r =
 
 
# [[psihipqua|Psihipqua]]
 
# [[z-|Z]][[psihipquansuca]], [[m-|m]][[psihipquansuca|sihipquansuca]]
 
# [[achyc|Achyc]] [[achyc]]
 
# [[achyc|Achyc]] [[achyc]]
 
# [[muysca|Muysca]] [[ata]] [[muysca]] [[ata]] - [[muysca|muysquy]][[-s|s]] [[muysca|muysqui]][[-sa|sa]]
 
# [[muysca|Muysca]] [[ata]] [[muysca]] [[ata]] <sup>[[a-|a]]</sup>[[angel|angel]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uca]] [[fuyza|fuyzy]] [[gue]]
 
# [[muysca|Muysca]] [[ata]] [[muysca]] [[ata]] [[a-|a]][[guaya|guaia]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uca]] [[fuyza|fuyzy]] [[gue]]
 
# [[muysca|Muysca]] [[ata|ata]] [[muysca|muysca]] [[ata|ata]] [[a-|a]][[boi]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uca]] [[fuyza|fuyzy]] [[gue]]
 
# [[nasqua|Sienga]] [[cuhu(2)|cuhu]]c [[a-|a]][[guene|guecua]] [[fuyza|fuyzy]] [[gue]]
 
# [[boza|Boze]][[-n(3)|-n]] [[uca(2)|uca]]
 
# [[mica|Mi<sup>c</sup>]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uca]]
 
# [[mica|Mi<sup>c</sup>]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uc]] [[boi]] [[ata]] [[cha-|oha]][[hac|hac]] [[zisqua|zisca]] [[fuyza|fuyzy]] [[gue]]
 
# [[muyhyca|Muyhyca]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uc]] [[quyca(3)|quyca]] [[ata]] [[usqua(2)|uza]] [[fuyza|fuyze]] [[gue]]
 
# [[hyzca|Hyzy]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uca]] - [[ta|tas]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uca]] - [[cuhupqua|cuhupqua]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uca]] - [[suhuza]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uca]] - [[aca|ac]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uca]] - [[ubchihica]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uca]] - [[quihicha]] [[ata|aty]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uca]] - [[quihicha]] [[boza|boze]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uca]]
 
# [[gueta|Guete]][[-n(3)|n]] [[uca(2)|uca]]
 
# [[muysca|Muysca]] [[ata]] [[muysca]]
 
  
 
|texto =
 
|texto =

Revisión del 16:20 8 ene 2020

Lematización[1]

  1. Caçique = psihipqua.
  2. Caçicar, haçerʃe Caʃíque = Zpsihipquansuca msi[-]
    hipquansuca

  3. Cada uno = achyc, achyc,
  4. Cada uno de por ʃí = achyc, achyc,
  5. Cada hombre = muysca ata muysca ata, L, muys[-]
    quy
    s muysquisa
    =
  6. Cada uno tiene ʃu angel = muysca ata muysca ata
    angeln uca fuyzy gue =
  7. Cada uno tiene ʃu madre = muysca ata muysca ata
    aguaian uca fuyzy gue =
  8. Cada uno tiene su manta = muysca ata muysca ata
    aboin uca fuyzy gue =
  9. Cada uno se quiere ír = ʃienga cuhuc aguecua fuy[-]
    zy
    gue
    =
  10. Cada uno de los dos = bozen uca =
  11. Cada uno de los treʃ = micn uca =
  12. Cada uno de los tres me pide una manta = micn uc=
    boi ata ohahac[2] zisca fuẏzy gue =
  13. Cada uno de los quatro Conto su Cuento: = muyhycan uc
    quyca ata, uza fuyze gue=
  14. Cada uno de los çínco = hyzycn uca, de los seis = tas[-]
    n uca, de los çiete, cuhupquan uca, de los ocho, suhuza[-]
    n uca, de los nuebe, acn uca - de los diez, ubchihican u[-]
    ca
    , de los onze, quihicha atyn uca. de los doʃe, quihi[-]
    cha
    bozen uca
    , y aʃi ua ʃubiendo =
  15. Cada uno de los veinte = gueten uca =
  16. Cada uno tiene ʃu angel que le enseńa = muysca ata muysca
ata angel
Fotografía[3]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 31v.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Creemos que lo correcto debió haber sido chahac.
  3. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.