De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
 
(No se muestran 7 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 8: Línea 8:
  
 
{{der|38}}  
 
{{der|38}}  
# Caʃi ʃon ueínte &#61;  '''[[gueta]] [[a-|a]][[pquasqua|pqua]][[-nga|nga]][[-z|z]] [[a-|a]][[zungue]] [[uas]]'''[-]<br> '''[[gue]]''' &#61; <br>
+
# Caʃi ʃon ueínte &#61;  '''[[gueta]] [[a-|a]][[pquasqua|pqua]][[-nga|nga]][[-z|z]] [[a-|a]][[zungue]] [[uas]]'''{{an1|-}}<br> '''[[gue]]''' &#61; <br>
# Caʃi es una hora &#61;  '''[[chue]] [[ata|<sup>a</sup>ta]] [[a-|a]][[pquasqua|pqua]][[-nga|nga]][[-z|z]] [[a-|a]][[puyne|puyn]][[-nga|<sup>n</sup>ga]][[-c|c]]''' &#61; <br> '''[[uas]][[gue]]''' &#61; <br>
+
# Caʃi es una hora &#61;  '''[[chue]] [[ata|{{an|a}}ta]] [[a-|a]][[pquasqua|pqua]][[-nga|nga]][[-z|z]] [[a-|a]][[puyne|puyn]][[-nga|{{an|n}}ga]][[-c|c]]''' &#61; <br> '''[[uas]][[gue]]''' &#61; <br>
# Caʃi una hora {{cam|eſtu{{t_l|b}}e|eſtubo}} aca &#61;  '''[[chue]] [[ata|<sup>a</sup>ta]] [[muysa|muys]] [[sina]][[-ca|ca]] [[a-|a]][[sucune|su'''[-] <br>
+
# Caʃi una hora {{cam|eſtu{{t_l|b}}e|eſtubo}} aca &#61;  '''[[chue]] [[ata|{{an|a}}ta]] [[muysa|muys]] [[sina]][[-ca|ca]] [[a-|a]][[sucune|su'''{{an1|-}} <br>
'''cun]][[-s|s]] [[a-|a]][[nasqua|na]]''', {{lat|L,}} '''[[chue]] [[ata|<sup>a</sup>ta]][[-z|z]] [[a-|a]][[pquasqua|pqua]][[-za|za]][[-c|c]] [[a-|a]][[nasqua|na]]''' &#61; <br>
+
'''cun]][[-s|s]] [[a-|a]][[nasqua|na]]''', {{lat|L,}} '''[[chue]] [[ata|{{an|a}}ta]][[-z|z]] [[a-|a]][[pquasqua|pqua]][[-za|za]][[-c|c]] [[a-|a]][[nasqua|na]]''' &#61; <br>
 
# Casi eſta llena &#61;  '''[[ie(4)|ie]][[-s|s]] [[a-|a]][[zasqua|za]][[-nga|nga]][[-z|z]] [[a-|a]][[puyne|puyn]][[gue]] [[uas]][[gue]]''' &#61; <br>
 
# Casi eſta llena &#61;  '''[[ie(4)|ie]][[-s|s]] [[a-|a]][[zasqua|za]][[-nga|nga]][[-z|z]] [[a-|a]][[puyne|puyn]][[gue]] [[uas]][[gue]]''' &#61; <br>
 
# Casi son dos ańos &#61;  '''[[zocam]] [[boza]] [[a-|a]][[pquasqua|pqua]][[-nga|nga]][[-z|z]] [[a-|a]][[puyne|puyn]][[gue]]''' <br> '''[[uas]][[gue]]''' &#61; <br>
 
# Casi son dos ańos &#61;  '''[[zocam]] [[boza]] [[a-|a]][[pquasqua|pqua]][[-nga|nga]][[-z|z]] [[a-|a]][[puyne|puyn]][[gue]]''' <br> '''[[uas]][[gue]]''' &#61; <br>
 
# Caʃi me ahogara &#61;  '''[[puyne|puyn]][[gue]], [[uas]] [[sie(2)|sie]][[-c|c]] [[bgysqua|bgy]]''', {{lat|L,}} '''[[puyne|puyn]][[gue]]''' <br> '''[[uas]][[gue]] [[sie]][[-c|c]] [[bgysqua|bgy]]''', {{lat|L,}} '''[[puyne|puen]][[gue]] [[sie(2)|sie]][[-c|c]] [[bgysqua|bgy]]''', {{lat|L,}} '''[[puyquyne|puequy]] [[sie(2)|sie]][[-c|c]]''' <br>'''[[bgysqua|bgy]]''' &#61; <br>
 
# Caʃi me ahogara &#61;  '''[[puyne|puyn]][[gue]], [[uas]] [[sie(2)|sie]][[-c|c]] [[bgysqua|bgy]]''', {{lat|L,}} '''[[puyne|puyn]][[gue]]''' <br> '''[[uas]][[gue]] [[sie]][[-c|c]] [[bgysqua|bgy]]''', {{lat|L,}} '''[[puyne|puen]][[gue]] [[sie(2)|sie]][[-c|c]] [[bgysqua|bgy]]''', {{lat|L,}} '''[[puyquyne|puequy]] [[sie(2)|sie]][[-c|c]]''' <br>'''[[bgysqua|bgy]]''' &#61; <br>
# Caſtrar &#61;  '''[[a-|a]][[neiomy|neiom]] [[-b|b]][[gusqua(2)|gusqua]]''', preterito:  '''bguque''' &#61; <br>
+
# Caſtrar &#61;  '''[[a-|a]][[ne iomy|ne iom]] [[-b|b]][[gusqua(2)|gu]][[-squa|squa]]''', preterito:  '''[[-b|b]][[gusqua(2)|guque]]''' &#61; <br>
# Caſtrado &#61;  '''[[a-|a]][[neiomy|neiom]] [[a-|a]][[gusqua(2)|gucu]][[-cua|cua]]'''  <br>
+
# Caſtrado &#61;  '''[[a-|a]][[ne iomy|ne iom]] [[a-|a]][[gusqua(2)|gucu]][[-cua|cua]]'''  <br>
 
# Caspa de la caueza <br>
 
# Caspa de la caueza <br>
# Cautibar &#61;  '''[[z-|z]][[baia]][[-c|c]] [[-b|b]][[gasqua]]''' &#61; <br>
+
# Cautibar &#61;  '''[[z-|z]][[baia]][[-c|c]] [[-b|b]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 
# Cautiuo &#61;  '''[[baia]]''' &#61; <br>
 
# Cautiuo &#61;  '''[[baia]]''' &#61; <br>
 
# Catorçe &#61; '''[[quihicha]] [[muyhyca|muyhica]]''' &#61; <br>
 
# Catorçe &#61; '''[[quihicha]] [[muyhyca|muyhica]]''' &#61; <br>
# Catorçeno &#61;  '''[[quihicha]] [[a-|a]][[muyhyco]]'''  <br>
+
# Catorçeno &#61;  '''[[quihicha]] [[a-|a]]{{an|[[-m|m]]}}[[muyhyco]]'''  <br>
# Catorçeno en lugar &#61;  '''[[quihicha]] [[a-|a]][[muyhycu]][[-n|n]] [[zone|zona]]'''  <br>
+
# Catorçeno en lugar &#61;  '''[[quihicha]] [[a-|a]]{{an|[[-m|m]]}}[[muyhycu]][[-n|n]] [[zone|zon]][[-a|a]]'''  <br>
# Cabar &#61; '''[[-b|b]][[quyhyusuca]]''', ymperatiuo,  '''[[quyhyusuca|quyhy]][[-u|u]]'''.  partiçi[-]<br> píoʃ.  '''[[cha-|cha]][[quyhyusuca]]: [[cha-|cha]][[quyhyusuca|quyhy]][[-ua(4)|ua]]: [[cha-|cha]][[quyhyusuca|quyhyu]][[-nynga|ny'''[-]<br> '''nga]]''' &#61; <br>
+
# Cabar &#61; '''[[-b|b]][[quyhyusuca|quyhyu]][[suca|suca]]''', ymperatiuo,  '''[[quyhyusuca|quyhy]][[-u|u]]'''.  partiçi{{an1|-}}<br> píoʃ.  '''[[cha-|cha]][[quyhyusuca|quyhyu]][[-suca|suca]]: [[cha-|cha]][[quyhyusuca|quyhy]][[-ua(4)|ua]]: [[cha-|cha]][[quyhyusuca|quyhyu]][[-nynga|ny'''{{an1|-}}<br> '''nga]]''' &#61; <br>
 
# Cabado eſtar &#61;  '''[[a-|a]][[quyhyusuca|quyhyu]][[-ne|ne]]''' &#61; <br>
 
# Cabado eſtar &#61;  '''[[a-|a]][[quyhyusuca|quyhyu]][[-ne|ne]]''' &#61; <br>
# Cabada coʃa &#61;  '''[[a-|a]][[quyhyusuca|quyhyu]][[-uca|<sup>u</sup>ca]]'''&#61;  <br>
+
# Cabada coʃa &#61;  '''[[a-|a]][[quyhyusuca|quyhyu]][[-uca|{{an|u}}ca]]'''&#61;  <br>
# Cabar en tierra por labrar &#61;  '''[[-b|b]][[gyisuca]]''', {{lat|L,}} '''[[hicha]][[-z|z]] [[-b|b]][[quyhyusuca|quy'''[-]<br> '''hyusuca]]''',  <br>
+
# Cabar en tierra por labrar &#61;  '''[[-b|b]][[gyisuca|gyi]][[-suca|suca]]''', {{lat|L,}} '''[[hicha]][[-z|z]] [[-b|b]][[quyhyusuca|quy'''{{an1|-}}<br>'''hyu]][[-suca|suca]]''',  <br>
 
# Cabado eſtar assí &#61; '''[[a-|a]][[gyisuca|gyi]][[-ne|ne]]''' &#61; <br>
 
# Cabado eſtar assí &#61; '''[[a-|a]][[gyisuca|gyi]][[-ne|ne]]''' &#61; <br>
  
 
 
|morfo_r =
 
 
# [[gueta|Gueta]] [[a-|a]][[pquasqua|pquanga]][[-z|z]] [[a-|a]][[zungue]] [[uasgue]]
 
# [[chue|Chue]][[ata|ta]] [[a-|a]][[pquasqua|pquanga]][[-z|z]] [[a-|a]]'''puyngac''' [[uasgue]]
 
# {{tra|[[chue|Chue]][[ata|ta]] [[muysa|muys]] [[sina]]ca [[a-|a]][[sucune|sucun]][[-s|s]] [[a-|a]][[nasqua|na]]|Vine y estuve acá 'poco menos de' una hora.}} - [[chue]][[ata|ta]][[-z|z]] [[a-|a]]'''pquazac''' [[a-|a]][[nasqua|na]]
 
# Ies azangaz [[a-|a]][[puyngue]] [[uasgue]]
 
# [[zocam|Zocam]] [[boza]] [[a-|a]][[pquasqua|pquanga]][[-z|z]] [[a-|a]][[puyngue]] [[uasgue]]
 
# Puyngue uas [[xie(2)]]c [[bgysqua|bgy]] - puyngue uasgue [[xie(2)]]c [[bgysqua|bgy]] - puengue [[xie(2)]]c [[bgysqua|bgy]] - puequy [[xie(2)]]c [[bgysqua|bgy]]
 
# [[a-|A]][[neiomy|neiom]] [[-b|b]][[gusqua(2)|gusqua]] - [[-b|b]][[gusqua(2)|guque]]
 
# [[a-|A]][[neiomy|neiom]] [[a-|a]][[gusqua(2)|gucucua]]
 
# [[z-|Z]][[baia]][[-c|c]] [[-b|b]][[gasqua]]
 
# [[baia|Baia]]
 
# [[quihicha|Quihicha]] [[muyhyca|muyhica]]
 
# [[quihicha|Quihicha]] amuyhyco
 
# [[quihicha|Quihicha]] amuyhycu nzona
 
# [[-b|B]][[quyhyusuca]] - [[quyhyusuca|quyhyu]] - [[cha-|cha]][[quyhyusuca]], [[cha-|cha]][[quyhyusuca|quyhyua]], [[cha-|cha]][[quyhyusuca|quyhyunynga]]
 
# [[a-|A]][[quyhyusuca|quyhyu]][[-ne|ne]]
 
# [[a-|A]][[quyhyusuca|quyhyuca]]
 
# [[-b|B]][[gyisuca]] - [[hicha]][[-z|z]] [[-b|b]][[quyhyusuca]]
 
# [[a-|A]][[gyisuca|gyi]][[-ne|ne]]
 
  
 
|texto =
 
|texto =

Revisión actual del 12:57 25 mar 2024

Lematización[1]
38
  1. Caʃi ʃon ueínte = gueta apquangaz azungue uas[-]
    gue =
  2. Caʃi es una hora = chue [a]ta apquangaz apuyn[n]gac =
    uasgue =
  3. Caʃi una hora eſtube[2] aca = chue [a]ta muys sinaca asu[-]
    cun
    s ana
    , L, chue [a]taz apquazac ana =
  4. Casi eſta llena = ies azangaz apuyngue uasgue =
  5. Casi son dos ańos = zocam boza apquangaz apuyngue
    uasgue =
  6. Caʃi me ahogara = puyngue, uas siec bgy, L, puyngue
    uasgue siec bgy, L, puengue siec bgy, L, puequy siec
    bgy =
  7. Caſtrar = ane iom bgusqua, preterito: bguque =
  8. Caſtrado = ane iom agucucua
  9. Caspa de la caueza
  10. Cautibar = zbaiac bgasqua =
  11. Cautiuo = baia =
  12. Catorçe = quihicha muyhica =
  13. Catorçeno = quihicha a[m]muyhyco
  14. Catorçeno en lugar = quihicha a[m]muyhycun zona
  15. Cabar = bquyhyusuca, ymperatiuo, quyhyu. partiçi[-]
    píoʃ. chaquyhyusuca: chaquyhyua: chaquyhyuny[-]
    nga
    =
  16. Cabado eſtar = aquyhyune =
  17. Cabada coʃa = aquyhyu[u]ca=
  18. Cabar en tierra por labrar = bgyisuca, L, hichaz bquy[-]
    hyu
    suca
    ,
  19. Cabado eſtar assí = agyine =
Fotografía[3]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 38r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Creemos que lo correcto debió ser "eſtubo" en lugar de "eſtube".
  3. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.