De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
 
(No se muestran 7 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 8: Línea 8:
  
 
{{der|5.}}
 
{{der|5.}}
# Acordarʃe  tenerlo en la memoría, '''[[z-|ze]][[pque]][[-n(3)|n]] [[a-|a]][[sucune|su'''[-]<br>'''cune]]  [[z-|ze]][[pque]][[-n(3)|n]] [[a-|a]][[pquane]]''' &#61; <br>
+
# Acordarʃe  tenerlo en la memoría, '''[[z-|ze]][[pque]][[-n(3)|n]] [[a-|a]][[sucune|su'''{{an1|-}}<br>'''cune]]  [[z-|ze]][[pque]][[-n(3)|n]] [[a-|a]][[pquane]]''' &#61; <br>
# Acordarʃelo a otro,  no ai Verbo actíuo  podraʃe <br>deʃir aʃi,  '''[[cha-|cha]][[hac]] <s>mi</s><sup>[[a-|a]]</sup>[[-g|g]][[usqua(2)|uque]][[-s|s]]<ref>Creemos que originalmente era '''aguques''', tal como aparece en el 2922.</ref> [[z-|ze]][[pque]][[-n(3)|n]] [[a-|a]][[gasqua|ga]][[-nga|nga]]'''.  <br>direismelo y acorʃeme ha, <br>
+
# Acordarʃelo a otro,  no ai Verbo actíuo  podraʃe <br>deʃir aʃi,  '''[[cha-|cha]][[hac]] [[mi-|mi]][[-g|g]][[usqua(2)|uque]][[-s|s]]<ref>En el ms. 2922, aparece '''aguques'''.</ref> [[z-|ze]][[pque]][[-n(3)|n]] [[a-|a]][[gasqua|ga]][[-nga|nga]]'''.  <br>direismelo y acorʃeme ha, <br>
# Acortar algo &#61;  '''[[a-|a]][[suca(3)|suca]][[-za|za]][[-c|c]] [[-b|b]][[gasqua]]''', {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[suca(3)|suca]][[-za|z]]'''-<br>'''[[-b|b]][[quysqua]]''' &#61; <br>
+
# Acortar algo &#61;  '''[[a-|a]][[suca(3)|suca]][[-za|za]][[-c|c]] [[-b|b]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} '''{{cam1|[[a-|a]][[suca(3)|suca]][[-za|z{{an|a}}]]{{an|[[-c|c]]}}|asucazac}}'''-<br>'''[[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''' &#61; {{in|'''[[baisuca|bai]][[-u|u]], [[baisuca|bai]][[-o(4)|o]]'''}}<br>
# Acoʃar alguno Con mal tratamiento &#61;  '''[[z-|ze]]<sup>[[-b|b]]</sup>[[baisuca|maísuca]]'''. <br>
+
# Acoʃar alguno Con mal tratamiento &#61;  '''[[z-|ze]]{{an|[[-m|m]]}}[[baisuca|mai]][[-suca|suca]]'''. <br>
# Acoʃar a otro  Correr traʃ el &#61;  '''[[z-|ze]][[-m|mo]][[hoisuca]]''' &#61; <br>
+
# Acoʃar a otro  Correr traʃ el &#61;  '''[[z-|ze]][[-m|mo]][[hoisuca|hoi]][[-suca|suca]]''' &#61; <br>
# Acoſtarʃe para dormir &#61;  '''[[ai]] [[z-|ze]][[gusqua(3)|gusqua]] &#61; [[ai]] [[a-|a]][[gusqua(3)|gu]]'''.  <br>
+
# Acoſtarʃe para dormir &#61;  '''[[ai]] [[z-|ze]][[gusqua(3)|gu]][[-squa|squa]] &#61; [[ai]] [[a-|a]][[gusqua(3)|gu]]'''.  <br>
# Acoſtarʃe  eſto es tenderʃe en el ʃuelo &#61;  '''[[hicha]][[-s|s]]'''- <br>'''[[i-|i]][[zasqua]]'''  <br>
+
# Acoſtarʃe  eſto es tenderʃe en el ʃuelo &#61;  '''[[hicha]][[-s|s]]'''- <br>'''[[i-|i]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]'''  <br>
 
# Acoſtado  eſtar deſta manera &#61;  '''[[hicha]][[-s|s]] [[i-|i]][[zone]]'''  <br>
 
# Acoſtado  eſtar deſta manera &#61;  '''[[hicha]][[-s|s]] [[i-|i]][[zone]]'''  <br>
 
# Acoſtado eſtar &#61;  '''[[quypqua]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]  [[cama]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]''':  <br>'''[[hicha]][[-s|s]] [[i-|i]][[zone]],  [[quychy]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]'''&#61;  <br>
 
# Acoſtado eſtar &#61;  '''[[quypqua]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]  [[cama]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]''':  <br>'''[[hicha]][[-s|s]] [[i-|i]][[zone]],  [[quychy]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]'''&#61;  <br>
# Acoſtarʃe de lado &#61;  '''[[quychy]][[-c|c]] [[i-|i]][[zasqua]]'''&#61;  <br>
+
# Acoſtarʃe de lado &#61;  '''[[quychy]][[-c|c]] [[i-|i]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]'''&#61;  <br>
 
# Acoſtado eſtar aʃi -  '''[[quychy]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]'''.  <br>
 
# Acoſtado eſtar aʃi -  '''[[quychy]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]'''.  <br>
# Acoſtar de lado a otra coʃa &#61;  '''[[quychy]][[-c|c]] [[-b|b]][[zasqua]]'''.&#61;  <br>'''[[hischa|hycha]] [[quychy]][[-c|c]] [[zasqua|zo]]'''<ref>Podría traducirse como "acuéstalo en suelo".</ref>,  acoſtarʃe bocarriba&#61;  <br>
+
# Acoſtar de lado a otra coʃa &#61;  '''[[quychy]][[-c|c]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]'''.&#61;  <br>'''[[hischa|hycha]] [[quychy]][[-c|c]] [[zasqua|z{{an|a}}]][[-o(3)|o]]'''<ref>Podría traducirse como "acuéstalo en suelo".</ref>,  acoſtarʃe bocarriba&#61;  <br>
# Acoſtarse bcarriba &#61;  '''[[ybca]][[-c|c]] [[i-|i]][[zasqua]]'''-  <br>
+
# Acoſtarse bcarriba &#61;  '''[[ybca]][[-c|c]] [[i-|i]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]'''-  <br>
 
# Acoſtado eſtar aʃi, '''[[ybca]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]''' &#61; <br>
 
# Acoſtado eſtar aʃi, '''[[ybca]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]''' &#61; <br>
# Acoſtar boca ariba a otro &#61;  '''[[ybca]][[-c|c]] [[-b|b]][[zasqua]]'''&#61;  <br>
+
# Acoſtar boca ariba a otro &#61;  '''[[ybca]][[-c|c]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]'''&#61;  <br>
# Acoſtarʃe boca arriba diʃeʃe tambien,  '''[[hy]][[-c|c]] [[i-|i]][[zasqua]]''', <br>{{lat|L,}} '''[[hicha]][[-s|s]] [[i-|i]][[zasqua]]'''= <br>
+
# Acoſtarʃe boca arriba diʃeʃe tambien,  '''[[hy]][[-c|c]] [[i-|i]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''', <br>{{lat|L,}} '''[[hicha]][[-s|s]] [[i-|i]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]'''= <br>
# Acoſtarʃe bocabajo &#61;  '''[[saca]] [[fihista|fihist]]  [[i-|i]][[zasqua]]''', {{lat|L,}} <br>'''[[fihizqua]], [[fihista|fihist]] [[i-|i]][[zasqua]]'''-  <br>
+
# Acoſtarʃe bocabajo &#61;  '''[[saca]] [[fihista|fihist]]  [[i-|i]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} <br>'''[[fihizqua]], [[fihista|fihist]] [[i-|i]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]'''-  <br>
# Acoſtado  eſtar assi &#61;  '''[[saca]] [[fihista|fihist]]  [[i-|i]][[zone]]''', {{lat|L,}} '''[[fihizqua|fihi'''[-]<br>'''zqua]], [[fihista|fihist]]  [[i-|i]][[zone]]''' &#61; <br>
+
# Acoſtado  eſtar assi &#61;  '''[[saca]] [[fihista|fihist]]  [[i-|i]][[zone]]''', {{lat|L,}} '''[[fihizqua|fihi'''{{an1|-}}<br>'''zqua]], [[fihista|fihist]]  [[i-|i]][[zone]]''' &#61; <br>
 
{{der|Acoſtar a otro}}
 
{{der|Acoſtar a otro}}
  

Revisión actual del 10:11 25 mar 2024

Lematización[1]
5.
  1. Acordarʃe tenerlo en la memoría, zepquen asu[-]
    cune
    zepquen apquane
    =
  2. Acordarʃelo a otro, no ai Verbo actíuo podraʃe
    deʃir aʃi, chahac miguques[2] zepquen aganga.
    direismelo y acorʃeme ha,
  3. Acortar algo = asucazac bgasqua, L, asucaz[a][c][3] -
    bquysqua = ˰baiu, baio
  4. Acoʃar alguno Con mal tratamiento = ze[m]maisuca.
  5. Acoʃar a otro Correr traʃ el = zemohoisuca =
  6. Acoſtarʃe para dormir = ai zegusqua = ai agu.
  7. Acoſtarʃe eſto es tenderʃe en el ʃuelo = hichas-
    izasqua
  8. Acoſtado eſtar deſta manera = hichas izone
  9. Acoſtado eſtar = quypquac izone camac izone:
    hichas izone, quychyc izone=
  10. Acoſtarʃe de lado = quychyc izasqua=
  11. Acoſtado eſtar aʃi - quychyc izone.
  12. Acoſtar de lado a otra coʃa = quychyc bzasqua.=
    hycha quychyc z[a]o[4] , acoſtarʃe bocarriba=
  13. Acoſtarse bcarriba = ybcac izasqua-
  14. Acoſtado eſtar aʃi, ybcac izone =
  15. Acoſtar boca ariba a otro = ybcac bzasqua=
  16. Acoſtarʃe boca arriba diʃeʃe tambien, hyc izasqua,
    L, hichas izasqua=
  17. Acoſtarʃe bocabajo = saca fihist izasqua, L,
    fihizqua, fihist izasqua-
  18. Acoſtado eſtar assi = saca fihist izone, L, fihi[-]
    zqua
    , fihist izone
    =
Acoſtar a otro
Fotografía[5]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 5r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. En el ms. 2922, aparece aguques.
  3. Creemos que lo correcto debió haber sido asucazac.
  4. Podría traducirse como "acuéstalo en suelo".
  5. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.