De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
(No se muestran 8 ediciones intermedias de 2 usuarios)
Línea 4: Línea 4:
 
|siguiente = fol 7r
 
|siguiente = fol 7r
 
|foto = Manuscrito_158_BNC_Vocabulario_-_fol_6v.jpg
 
|foto = Manuscrito_158_BNC_Vocabulario_-_fol_6v.jpg
|morfo_r =
+
|morfo_d =
 +
 
 +
<br>
 +
# '''[[-c|c]] [[a-|a]][[husqua(2)|huque]]'''  açercarʃe a mi  &#61;<br>
 +
# Açercarse al lugar o perʃona &#61;  '''[[-b|b]][[tequesuca|teque]][[-suca|suca]]''',  Como: <br>'''[[ie(5)|ie]] [[Chunsa]] [[chi-|chi]][[-b|b]][[tequesuca|teque]][[-suca|suca]]''':  ya nos bamos açercando <br>a {{top|tunja}}  '''[[ie(5)|ie]] [[quihicha]] [[chi-|chi]][[-b|b]][[tequesuca|teque]]'''  ya nos emos açerca[-]<br>do a {{top|Santafe}}, &#61;  <br>
 +
# Açercarʃe  eſtar ya ʃerca &#61;  '''[[a-|a]][[tequensuca|teque]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''', ya se ba <br>açercando,  '''[[ia]] <sup>[[a-|a</sup>]][[tequesuca|teque]][[-ne|ne]]''',  ya eſta cerca, '''[[ie(5)|ie]] [[gue(2)|gue]][[-z|z]] [[a-|a]][[tequesuca|te'''[-]<br>'''que]][[-ne|ne]]''',  ya eſta cerca El pueblo &#61; <br>
 +
# Açercarʃe el tiempo de lo ʠ ha de ʃer, o se ha de haçer,  <br>Como  ya ʃe açerca mí muerte &#61; '''[[ie(5)|ie]] [[bgysqua|bgy]][[-nga|nga]][[-z|z]] [[a-|a]][[tequesuca|teque]][[-ne|ne]]''',  <br>ya se açercan vestras Confeçioneʃ:  '''[[ie(5)|ie]] [[confesar]] [[mi-|mi]][[-b|b]]'''-<br>'''[[quysqua|quy]][[-nga|nga]][[-z|z]] [[a-|a]][[tequesuca|teque]][[-ne|ne]]''' &#61; <br>
 +
# Açertar,  caer en lo que primero dudaba &#61;  '''[[ie(5)|ie]] [[z-|zu]]'''[-]<br>'''[[huichy]][[-c|c]] [[a-|a]][[zysqua|zyquy]]''',  ya acėrte. <br>
 +
# Açertar  Salirme verdad Lo que digo &#61;  '''[[cha-|cha]][[gusqua|guis'''[-]<br>'''ca]][[-z|z]] [[a-|a]][[fihista|fihiſta]][[-c|c]] [[a-|a]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]'''&#61;  <br>
 +
# Açertar  dar en el blanco &#61;  '''[[yn]] [[a-|a]][[misqua|mi]]''' actiuo no le <br>ai, çíno diraʃe aʃi,  '''[[-b|b]][[gyisuca|gyi]][[-s|s]] [[yn]] [[a-|a]][[misqua|mi]]''',  tire y di en el bl.<sup>co</sup> <br>
 +
# Açotar, '''[[z-|ze]][[-g|g]][[uitysuca|uity]][[-suca|suca]]''' &#61; <br>
 +
# Açotar a unos y a otros,  haçer exerçiçio de eʃo &#61; <br>'''[[i-|i]][[chihizegosqua|chihize]][[-gosqua|gosqua]]'''&#61;  <br>
 +
# Açotador, que lo tiene de mańa dar a unos y a otroʃ<br>&#61;  '''[[a-|a]][[chihizua]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]'''  <br>
 +
# Açotarʃe &#61;  '''[[z-|z]][[guitysuca|uity]][[-suca|suca]], [[m-|m]][[guitysuca|uity]][[-suca|suca]]''', terçera perʃo[-]<br>na no tìene ní tampoco plural,  diran: '''[[a-|a]][[yta|ta]][[-s|s]] [[a-|a]][[guitysuca|guity]]''': <br>El proprio se açoto &#61;<br>
 +
# Açotea  exerçíçio de aʃotarʃe &#61;  '''[[guity]]''' &#61;<br>
 +
# Açote de quero, '''[[ioque]]''' &#61; <br>
 +
{{der|Açul,}}
  
#'''[[-c|c]] [[husqua(2)|huque]]''', açercarse a mí.<br>
 
#Açercarse al lugar o persona. '''[[-b|B]][[tequesuca]]'''; como, '''[[ie(5)|ie]] [[Chunsa]] [[chi-|chi]][[-b|b]][[tequesuca]]''', ya nos bamos açercando a Tunja; '''[[ie(5)|ie]] [[Quihicha]] [[chi-|chi]][[-b|b]][[tequesuca|teque]]''', ya nos emos açercado a Santafé.<br>
 
#Açercarse, estar ya serca. '''[[a-|A]][[tequensuca]]''', ya se ba açercando. '''[[ia|Ia]] <sup>[[a-|a]]</sup>[[tequesuca|tequene]]''', ya está cerca. '''[[ie(5)|Ie]] [[ue|gue]][[-z|z]] [[a-|a]][[tequesuca|tequene]]''', ya está cerca el pueblo.<br>
 
#Açercarse el tiempo de lo q[ue] ha de ser o se ha de haçer; como, ya se açerca mi muerte, '''[[ie(5)|ie]] [[bgysqua|bgynga]][[-z|z]] [[a-|a]][[tequesuca|tequene]]''', ya se açercan vestras confeçiones, '''[[ie(5)|ie]] [[confesar]] [[mi-|mi]][[-b|b]][[quysqua|quynga]] [[-z|z]][[a-|a]][[tequesuca|tequene]]'''.<br>
 
#Açertar, caer en lo que primero dudaba. '''[[ie(5)|Ie]] [[z-|zu]][[huichyca|huichyc]] [[a-|a]][[zysqua|zyquy]]''', ya acerté.<br>
 
#Açertar, salirme verdad lo que digo. '''[[cha-|Cha]][[gusqua|guisca]][[-z|z]] [[a-|a]][[fihista]]c [[a-|a]][[zasqua]]'''.<br>
 
#Açertar, dar en el blanco. '''[[yn|Yn]][[a-|a]][[misqua|mi]]'''. Actiuo no le ai, çino diráse así: '''[[-b|b]][[gyisuca|gyi]][[-s|s]] [[yn]][[a-|a]][[misqua|mi]]''', tiré y di en el blanco.<br>
 
#Açotar, '''[[z-|Ze]][[guitysuca]]'''.<br>
 
#Açotar a unos y a otros, haçer exerçiçio de eso. '''[[i-|I]][[chihizegosqua]]'''.<br>
 
#Açotador, que lo tiene de maña dar a unos y a otros. '''[[a-|A]][[chihizua]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]'''.<br>
 
#Açotarse. '''[[z-|Z]][[guitysuca|uitysuca]], [[m-|m]][[guitysuca|uitysuca]]'''. Terçera persona no tiene, ni tampoco plural, dirán: '''[[a-|a]][[yta|ta]]s [[a-|a]][[guitysuca|guity]]''', él proprio se açotó.<br>
 
#Açoteo, exerçiçio de asotarse. '''[[guity|Guity]]'''.<br>
 
#Açote de quero. '''[[ioque|Ioque]]'''.<br>
 
  
 
|texto =
 
|texto =

Revisión del 23:06 29 oct 2021

Lematización[1]

  1. c ahuque açercarʃe a mi =
  2. Açercarse al lugar o perʃona = btequesuca, Como:
    ie Chunsa chibtequesuca: ya nos bamos açercando
    a tunja ie quihicha chibteque ya nos emos açerca[-]
    do a Santafe, =
  3. Açercarʃe eſtar ya ʃerca = atequensuca, ya se ba
    açercando, ia atequene, ya eſta cerca, ie guez ate[-]
    que
    ne
    , ya eſta cerca El pueblo =
  4. Açercarʃe el tiempo de lo ʠ ha de ʃer, o se ha de haçer,
    Como ya ʃe açerca mí muerte = ie bgyngaz atequene,
    ya se açercan vestras Confeçioneʃ: ie confesar mib-
    quyngaz atequene =
  5. Açertar, caer en lo que primero dudaba = ie zu[-]
    huichyc azyquy, ya acėrte.
  6. Açertar Salirme verdad Lo que digo = chaguis[-]
    ca
    z afihiſtac azasqua
    =
  7. Açertar dar en el blanco = yn ami actiuo no le
    ai, çíno diraʃe aʃi, bgyis yn ami, tire y di en el bl.co
  8. Açotar, zeguitysuca =
  9. Açotar a unos y a otros, haçer exerçiçio de eʃo =
    ichihizegosqua=
  10. Açotador, que lo tiene de mańa dar a unos y a otroʃ
    = achihizuan mague
  11. Açotarʃe = zuitysuca, muitysuca, terçera perʃo[-]
    na no tìene ní tampoco plural, diran: atas aguity:
    El proprio se açoto =
  12. Açotea exerçíçio de aʃotarʃe = guity =
  13. Açote de quero, ioque =
Açul,
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 6v.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.