De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
 
(No se muestran 11 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 7: Línea 7:
  
 
{{der|74}}  
 
{{der|74}}  
# Escabulloʃeme &#61;  '''[[z-|z]][[yta]][[-s|s]] [[a-|a]][[masqua(2)|maque]]''' &#61;<br>  
+
# Escabulloʃeme &#61;  '''[[z-|z]][[yta]][[-s|s]] [[a-|a]][[masqua(3)|maque]]''' &#61;<br>  
 
# Escama &#61;  '''[[zingua]]''' &#61;<br>  
 
# Escama &#61;  '''[[zingua]]''' &#61;<br>  
# Escampar &#61;  '''[[a-|a]][[muysynsuca]]''' &#61;<br>  
+
# Escampar &#61;  '''[[a-|a]][[muysynsuca|muysy]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
 
# Escarauajo &#61;  '''[[chumne]]''' &#61;<br>  
 
# Escarauajo &#61;  '''[[chumne]]''' &#61;<br>  
# Esclareçer El dìa &#61;  '''[[muyia]][[-s|s]] [[a-|a]][[quynsuca]]''' &#61;<br>  
+
# Esclareçer El dìa &#61;  '''[[muyia]][[-s|s]] [[a-|a]][[quynsuca|quy]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
# Escojer &#61;  '''[[ys]] [[-b|b]][[tasqua]]''', {{lat|L,}} '''[[ys]] [[z-|ze]][[-b|b]][[ieusuca|íosuca]]''', {{lat|L,}} '''[[ys]] [[z-|ze]][[-m|m]][[ieusuca]]''' <br> ymperatiuo: '''[[ys]] [[ieusuca|ieu]]'''.  partisípíos.  '''[[ys]] [[cha-|cha]][[ieusuca]]  [[ys]] [[cha-|cha]][[ieusuca|ie'''[-] <br> '''ua]]: [[ys]] [[cha-|cha]][[ieusuca|ieunynga]]''' &#61;<br>  
+
# Escojer &#61;  '''[[ys]] [[-b|b]][[tasqua|ta]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} '''[[ys]] [[z-|ze]][[-b|b]][[iosuca|ío]][[-suca|suca]]''', {{lat|L,}} '''[[ys]] [[z-|ze]][[-m|m]][[ieusuca|ieu]][[-suca|suca]]''' <br> ymperatiuo: '''[[ys]] [[ieusuca|ie{{an|u}}]][[-u|u]]'''.  partisípíos.  '''[[ys]] [[cha-|cha]][[ieusuca|ieu]][[-suca|suca]]  [[ys]] [[cha-|cha]][[ieusuca|ie]]'''{{an1|-}}<br>'''[[-ua(4)|ua]]: [[ys]] [[cha-|cha]][[ieusuca|ieu]][[-nynga|nynga]]''' &#61;<br>  
 
# Escojer personas para algun fin  {{lat|uide}} elegír &#61; <br>  
 
# Escojer personas para algun fin  {{lat|uide}} elegír &#61; <br>  
# Esconder &#61;  '''[[-b|b]][[chisysuca|chi<sup>s</sup>ysuca]]'''.  escondíolo de mi.  '''[[z-|ze]][[quihicha]][[-c|c]] [[a-|a]][[-b|b]][[chisysuca|chi''' [-] <br> '''sy]]''' &#61;<br>  
+
# Esconder &#61;  '''[[-b|b]][[chisysuca|chi{{an1|s}}y]][[-suca|suca]]'''.  escondíolo de mi.  '''[[z-|ze]][[quihicha]][[-c|c]] [[a-|a]][[-b|b]][[chisysuca|chi'''{{an1|-}}<br>'''sy]]''' &#61;<br>  
# Esconderʃe &#61;  '''[[i-|i]][[chisgosqua]]''' &#61;<br>  
+
# Esconderʃe &#61;  '''[[i-|i]][[chisgosqua|chis]][[-go|go]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Escondioʃe de mi &#61;  '''[[z-|ze]][[quihicha]][[-c|c]] [[a-|a]][[chisgosqua|chisgo]]''' &#61;<br>  
+
# Escondioʃe de mi &#61;  '''[[z-|ze]][[quihicha]][[-c|c]] [[a-|a]][[chisgosqua|chis]][[-go|go]]''' &#61;<br>  
# Escondido &#61;  '''[[a-|a]][[chisysuca|chisuca]]''' &#61;<br>
+
# Escondido &#61;  '''[[a-|a]][[chisysuca|chis{{an|y}}]][[-uca|uca]]''' &#61;<br>
 
# Escote &#61;  '''[[quichipqua]]''' &#61;<br>  
 
# Escote &#61;  '''[[quichipqua]]''' &#61;<br>  
# Escoçer &#61;  '''[[z-|z]][[upqua]][[-z|z]] [[ys]] [[a-|a]][[nasqua]]''':  escueʃenme los ojos. '''[[z-|z]][[yba|y''' [-] <br> '''ba]][[-z|z]] [[ys]] [[a-|a]][[nasqua]]''':  escueʃeme el Cuerpo  y asi de los de[-] <br>mas  El uerbo es:  '''[[ys]] [[a-|a]][[nasqua]]''' &#61;<br>  
+
# Escoçer &#61;  '''[[z-|z]][[upqua]][[-z|z]] [[ys]] [[a-|a]][[nasqua|na]][[-squa|squa]]''':  escueʃenme los ojos. '''[[z-|z]][[yba|y''' {{an1|-}}<br>'''ba]][[-z|z]] [[ys]] [[a-|a]][[nasqua|na]][[-squa|squa]]''':  escueʃeme el Cuerpo  y asi de los de{{an1|-}}<br>mas  El uerbo es:  '''[[ys]] [[a-|a]][[nasqua|na]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Escríuir &#61;  '''[[-b|b]][[chihisqua]]''',  preterito:  '''[[-b|b]][[chihisqua|chihique]]''':  ympera[-] <br> tíuo, '''[[chihisqua|chihicu]]''',  partiçìpíos, '''[[cha-|cha]][[chihisqua|chihisca]], [[cha-|cha]][[chihisqua|chihica]], <br> '''[[cha-|cha]][[chihisqua|chihinga]]''' &#61;<br>  
+
# Escríuir &#61;  '''[[-b|b]][[chihisqua|chihi]][[-squa|squa]]''',  preterito:  '''[[-b|b]][[chihisqua|chihique]]''':  ympera{{an1|-}}<br>tíuo, '''[[chihisqua|chihic]][[-u|u]]''',  partiçìpíos, '''[[cha-|cha]][[chihisqua|chihi]][[-sca|sca]], [[cha-|cha]][[chihisqua|chihic]][[-a|a]]''', <br> '''[[cha-|cha]][[chihisqua|chihi]][[-nga|nga]]''' &#61;<br>  
# Escríuír Carta &#61;  '''[[ioque]] [[-b|b]][[chihisqua]]''' &#61;<br>  
+
# Escriuir Carta &#61;  '''[[ioque]] [[-b|b]][[chihisqua|chihi]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Escríuir {{t_l|s}}abes? &#61; '''[[ioque]] <sup>[[-b|b]]</sup>[[chihisqua|chihique]] [[m-|m]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[ucasuca|oc]][[-ua|oa]]''', {{lat|l,}} '''[[ioque]] [[m-|m]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[chihisqua|chí''' [-] <br>'''hique]] [[cho]][[-ua|<sup>o</sup>a]]''', {{lat|l,}} '''[[ioque]] [[m-|m]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[chihisqua|chihique]] [[m-|m]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[ucasuca|oc]][[-ua|oa]]''' &#61;<br>
+
# Escriuir {{t_l|s}}abes? &#61; '''[[ioque]] {{an|[[-b|b]]}}[[chihisqua|chihique]] [[m-|m]]{{an|[[-m|m]]}}[[ucasuca|oc]][[-oa|oa]]''', {{lat|l,}} '''[[ioque]] [[m-|m]]{{an|[[-m|m]]}}[[chihisqua|chi'''{{an1|-}}<br>'''hique]] [[cho]][[-oa|{{an|o}}a]]''', {{lat|l,}} '''[[ioque]] [[m-|m]]{{an|[[-m|m]]}}[[chihisqua|chihique]] [[m-|m]]{{an|[[-m|m]]}}[[ucasuca|oc]][[-oa|oa]]''' &#61;<br>
# Escupír &#61;  '''[[z-|z]][[quyhyzygosqua]]''' &#61;<br>  
+
# Escupir &#61;  '''[[z-|z]][[quyhyzygosqua|quyhyzy]][[-go|go]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>  
# Escureçer &#61;  '''[[a-|a]][[umzansuca]]''' &#61;<br>  
+
# Escureçer &#61;  '''[[a-|a]][[umzansuca|umza]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61;<br>  
 
# Escuridad &#61;  '''[[umza]]''' &#61;<br>  
 
# Escuridad &#61;  '''[[umza]]''' &#61;<br>  
# Escuro &#61;  '''[[umza]][[-c|c]] [[a-|a]][[guene|guecua]]''' &#61;<br>  
+
# Escuro &#61;  '''[[umza]][[-c|c]] [[a-|a]][[guene|gue]][[-cua|cua]]''' &#61;<br>  
 
{{der|Escurrír}}
 
{{der|Escurrír}}
  

Revisión actual del 11:14 19 mar 2024

Lematización[1]
74
  1. Escabulloʃeme = zytas amaque =
  2. Escama = zingua =
  3. Escampar = amuysynsuca =
  4. Escarauajo = chumne =
  5. Esclareçer El dìa = muyias aquynsuca =
  6. Escojer = ys btasqua, L, ys zebíosuca, L, ys zemieusuca
    ymperatiuo: ys ie[u]u. partisípíos. ys chaieusuca ys chaie[-]
    ua: ys chaieunynga =
  7. Escojer personas para algun fin uide elegír =
  8. Esconder = bchi[s]ysuca. escondíolo de mi. zequihichac abchi[-]
    sy
    =
  9. Esconderʃe = ichisgosqua =
  10. Escondioʃe de mi = zequihichac achisgo =
  11. Escondido = achis[y]uca =
  12. Escote = quichipqua =
  13. Escoçer = zupquaz ys anasqua: escueʃenme los ojos. zy [-]
    ba
    z ys anasqua
    : escueʃeme el Cuerpo y asi de los de[-]
    mas El uerbo es: ys anasqua =
  14. Escríuir = bchihisqua, preterito: bchihique: ympera[-]
    tíuo, chihicu, partiçìpíos, chachihisca, chachihica,
    chachihinga =
  15. Escriuir Carta = ioque bchihisqua =
  16. Escriuir sabes? = ioque [b]chihique m[m]ocoa, l, ioque m[m]chi[-]
    hique
    cho[o]a
    , l, ioque m[m]chihique m[m]ocoa =
  17. Escupir = zquyhyzygosqua =
  18. Escureçer = aumzansuca =
  19. Escuridad = umza =
  20. Escuro = umzac aguecua =
Escurrír
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 74r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.