De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
(No se muestran 8 ediciones intermedias de 2 usuarios)
Línea 3: Línea 3:
 
|anterior = fol 87v
 
|anterior = fol 87v
 
|siguiente = fol 88v
 
|siguiente = fol 88v
|foto = Manuscrito_158_BNC_vocabulario_-_fol_88r.jpg
+
|foto = Manuscrito_158_BNC_Vocabulario_-_fol_88r.jpg
|morfo =
+
|morfo_d =
  
# [[hotua|Hotua]]
+
{{der|88}}
# [[sahaza|Sahaza]]
+
# Mocoʃ &#61; '''[[hotua]]''' &#61;<br>
# [[chisua|Chisua]]
+
# Mocoʃ claroʃ &#61;  '''[[sahaza]]''' &#61;<br>
# [[kona|Cona]]
+
# Mochila &#61;  '''[[chisua]]''' &#61;<br>
# [[a-|A]][[suka|suca]][[-n|n]] [[a-|a]][[teke|teque]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue|gue]]
+
# Mochìlìta &#61;  '''[[cona]]''' &#61;<br>
# Nulo
+
# Modeſto &#61;  '''[[a-|a]][[suca]][[-n|n]] [[a-|a]][[teque]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>
# [[chigua|Chigua]]
+
# Modeſtamente  &#61;<br>
# [[chitu|Chitu]][[-k|c]] [[b-|b]][[gaskua|gasqua]]
+
# Moho &#61;  '''[[chigua]]''' &#61;<br>
# [[chitu|Chitu]][[-k|c]] [[z-|ze]][[gaskua|gasqua]]
+
# Mojar a otro &#61;  '''{{cam1|[[iotu|chitu]]c|Iotuc}} [[-b|b]][[gasqua]]''' &#61;<br>
# [[i-|I]][[chyhytansuka|chyhytansuca]]
+
# Mojarse &#61;  '''{{cam1|[[iotu|chitu]]c|Iotuc}} [[z-|ze]][[gasqua]]''' &#61;<br>
# [[b-|B]][[zehosuka|zehosuca]]
+
# Mojarse Con  llubía &#61;  '''[[i-|i]][[chyhytansuca]]''' &#61;<br>
# [[mue(2)|Mue]]
+
# Moler &#61; '''[[-b|b]][[zehosuca]]''' &#61;<br>
# [[muysko|Muysco]]
+
# Mollera de la caueza &#61; '''[[mue(2)|mue]]''' &#61;<br>
# [[-b|B]][[chuskua|chusqua]]
+
# Mona &#61; '''[[muysco]]''' &#61;<br>
# [[-b|B]][[tohotysuka|tohotysuca]]
+
# Mondar &#61; '''[[-b|b]][[chusqua]]''' &#61;<br>
# [[a-|A]][[tohotynsuka|tohotynsuca]]
+
# Mondar, abas garbanços y coʃas asi &#61; '''[[-b|b]][[tohotysuca]]''' <br>
# [[ua(2)|Gua]]
+
# Mondarse asi &#61;  '''[[a-|a]][[tohotynsuca]]''' &#61;<br>
# [[a-|A]][[tyba|tyba]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue|gue]]
+
# Monte &#61;  '''[[gua(2)|gua]]''' &#61;<br>
# [[i-|I]][[zonsuka|zonsuca]]
+
# Morada  Color &#61;  '''[[a-|a]][[tyba]][[-n|n]] [[ma-|ma]][[gue]]''' &#61;<br>
# [[-b|B]][[kaskua|casqua]]
+
# Morar &#61;  '''[[i-|i]][[zonsuca]]''' &#61;<br>
# [[z-|Ze]][[monsuka(2)|monsuca]]
+
# Morder Como perro &#61;  '''[[-b|b]][[casqua]]''' &#61;<br>
# [[bgyskua|Bgysqua]] - [[ys|ys]] [[bkaskua|bcasqua]]
+
# Morder  dar bocados &#61;  '''[[z-|ze]]<sup>[[m-|m]]</sup>[[bonsuca|monsuca]]''' &#61;<br>
# [[muyska|Muysca]][[-k|c]] [[bgyskua|bgysqua]]  
+
# Morír &#61;  '''[[bgysqua]]''', {{lat|l,}} '''[[ys(2)|ys]] [[bcasqua]]''' &#61;<br>
# [[hiza|Hiza]][[-k|c]] [[bgyskua|bgysqua]]
+
# Morír de parto &#61;  '''[[muysca]][[-c|c]] [[bgysqua]]''' &#61;<br>
# [[ybsa|Ybsa]]
+
# Morír de parto Reçien parida &#61; '''[[hiza]][[-c|c]] [[bgysqua]]''' &#61;<br>
# [[ybsa|Ybsa]]
+
# Mosca &#61;  '''[[ybsa]]''' &#61;<br>
# [[chue|Chue]]
+
# Mosquito &#61;  '''[[ybsa]]''' &#61;<br>
# [[a-|A]][[chua|chua]][[ys|s]] [[-b|b]][[gyisuka|gyisuca]].
+
# Mosquito zancudo &#61;  '''[[chue]]''' &#61;<br>
 +
# Moxícones dar &#61; '''[[a-|a]][[chua]][[-s|s]] [[-b|b]][[gyisuca]]''' <br>
 +
{{der|Muchacho}}
  
 
|texto =
 
|texto =
  
 
{{der|88}}
 
{{der|88}}
Mocos. '''Hotua.'''<br>
+
Mocos. '''Hotua'''.<br>
Mocos claros. '''Sahaza.'''<br>
+
Mocos claros. '''Sahaza'''.<br>
Mochila. '''Chisua.'''<br>
+
Mochila. '''Chisua'''.<br>
Mochilita. '''Cona.'''<br>
+
Mochilita. '''Cona'''.<br>
 
Modesto. '''Asucan atequen mague.'''<br>
 
Modesto. '''Asucan atequen mague.'''<br>
 
Modestamente <ref>No tiene versión en muisca.</ref>.<br>
 
Modestamente <ref>No tiene versión en muisca.</ref>.<br>
Moho. '''Chigua.'''<br>
+
Moho. '''Chigua'''.<br>
Mojar a otro. '''Chituc bgasqua.'''<br>
+
Mojar a otro. '''Chituc<ref name="a">{{nuevo|Creemos debió ser '''Iotuc''' en lugar de '''Chituc''', pues este último significa "caliente", mientras que el primero significa "mojado".}}</ref> bgasqua.'''<br>
Mojarse <ref>En el ms., "morjarse".</ref>. '''Chituc zegasqua.'''<br>
+
Mojarse<ref>En el ms., "morjarse".</ref>. '''Chituc<ref>{{nuevo|[Sic.]}}</ref> zegasqua.'''<br>
 
Mojarse con  llubia. '''Ichyhytansuca.'''<br>
 
Mojarse con  llubia. '''Ichyhytansuca.'''<br>
 
Moler. '''Bzehosuca.'''<br>
 
Moler. '''Bzehosuca.'''<br>
Línea 52: Línea 54:
 
Mona. '''Muysco.'''<br>
 
Mona. '''Muysco.'''<br>
 
Mondar. '''Bchusqua.'''<br>
 
Mondar. '''Bchusqua.'''<br>
Mondar abas, garbanzos y cosas asÍ. '''Btohotysuca.'''<br>
+
Mondar abas, garbanzos y cosas así. '''Btohotysuca.'''<br>
 
Mondarse así. '''Atohotynsuca.'''<br>
 
Mondarse así. '''Atohotynsuca.'''<br>
 
Monte. '''Gua.'''<br>
 
Monte. '''Gua.'''<br>

Revisión del 19:35 22 dic 2016

Lematización[1]
88
  1. Mocoʃ = hotua =
  2. Mocoʃ claroʃ = sahaza =
  3. Mochila = chisua =
  4. Mochìlìta = cona =
  5. Modeſto = asucan atequen mague =
  6. Modeſtamente =
  7. Moho = chigua =
  8. Mojar a otro = chituc[2] bgasqua =
  9. Mojarse = chituc[3] zegasqua =
  10. Mojarse Con llubía = ichyhytansuca =
  11. Moler = bzehosuca =
  12. Mollera de la caueza = mue =
  13. Mona = muysco =
  14. Mondar = bchusqua =
  15. Mondar, abas garbanços y coʃas asi = btohotysuca
  16. Mondarse asi = atohotynsuca =
  17. Monte = gua =
  18. Morada Color = atyban mague =
  19. Morar = izonsuca =
  20. Morder Como perro = bcasqua =
  21. Morder dar bocados = zemmonsuca =
  22. Morír = bgysqua, l, ys bcasqua =
  23. Morír de parto = muyscac bgysqua =
  24. Morír de parto Reçien parida = hizac bgysqua =
  25. Mosca = ybsa =
  26. Mosquito = ybsa =
  27. Mosquito zancudo = chue =
  28. Moxícones dar = achuas bgyisuca
Muchacho
Fotografía[4]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 88r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Creemos que lo correcto debió haber sido Iotuc.
  3. Creemos que lo correcto debió haber sido Iotuc.
  4. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.