De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
 
(No se muestran 35 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 2: Línea 2:
 
|IPA_GONZALEZ  = ata
 
|IPA_GONZALEZ  = ata
 
|IPA_CONSTENLA =  
 
|IPA_CONSTENLA =  
|PROTO2        = iⁿdi-
+
|PROTO2        = iⁿd-
|PROTO1        = izdi-
+
|PROTO1        = ind- → int-
|IPA_GOMEZ    = (PCC) *'isti- → (PH) *'ati-
+
|PROTO        = ˈista-ɡa ˈa(h)t-ʒa
|FON          = 'ata
+
|FON          = ˈata, ˈahta
|GRUPO        = t:st, a:i
+
|SONIDO        = ata_m.ogg
 +
|GRUPO        =  
 +
 
 +
[[c1::a:i]]
 +
[[c1::t:st]] [[c1::ht:t]] [[c1::t:t]] 
 +
[[c1::a:i]] [[c1::a:a]]
 +
 
 
|MORFOLOGIA    =  
 
|MORFOLOGIA    =  
 
|SWADESH      = 30
 
|SWADESH      = 30
 
|HOMO          = ata
 
|HOMO          = ata
 
}}
 
}}
{{numero|1}}
+
 
{{I| num. | Uno/a. }}  
+
{{I| num. | Uno/a, un }} {{numero|1}}
 
{{voc_158|Vn honbre, vn caballo, vn perro. ''Muysca ata, hycabai ata, to ata''.|123v}}
 
{{voc_158|Vn honbre, vn caballo, vn perro. ''Muysca ata, hycabai ata, to ata''.|123v}}
 
{{manuscrito_2923|Vno= ''Ata''.|42r}}
 
{{manuscrito_2923|Vno= ''Ata''.|42r}}
Línea 20: Línea 26:
  
 
{{qrx|atia|Uno|Gómez}}
 
{{qrx|atia|Uno|Gómez}}
{{tbn|ita|uno|Gómez}}
+
{{tbn|ita|uno|Gómez}} {{tbn|icti|uno|Fabo}}
 
{{tuf|úbistia|Uno|Headland}}
 
{{tuf|úbistia|Uno|Headland}}
 
{{tufB|ub isti|Uno|Gómez}}
 
{{tufB|ub isti|Uno|Gómez}}
{{mot|stop|uno|Mutis}}
+
{{tnb|itana|uno|Gómez V|2022}}
{{arh|in'gwi|uno|Frank}}
+
{{mot|ĩntou, ĩtou|uno|Mogollón}} {{mot|ʔitonə|uno|Huber & Reed}} {{mot|itok|uno|Santos}}  
 
{{mbp|ingwi|Uno|Huber & Reed}}
 
{{mbp|ingwi|Uno|Huber & Reed}}
{{kog|ezua|uno|}}
+
{{arh|inʔgwi|uno|Huber & Reed}} {{arh|in'gwi|uno|Frank}}
 +
{{kog|ezua|uno|Huber & Reed}}
 +
{{cuk|gwensagga, gwensag|1|Orán & Wagua}} <!-- -ensa-gga -->
 +
{{gut|dooka|uno|Constenla?}}
 +
 
  
 
{{L_I| loc. adj. | Otro/a, cosa distinta.|~gue}}
 
{{L_I| loc. adj. | Otro/a, cosa distinta.|~gue}}
 
{{voc_158|Otro eʃ[,] eſto es Coʃa díſtînta <nowiki>=</nowiki> ''<u>ata</u>gue'' <nowiki>=</nowiki>|92r}}
 
{{voc_158|Otro eʃ[,] eſto es Coʃa díſtînta <nowiki>=</nowiki> ''<u>ata</u>gue'' <nowiki>=</nowiki>|92r}}
 +
{{mod_158|...eſte nonbre ''ata'' q.do no se ba Contando çígnifica otro[,] Como ''muysca ategue''.|6r}}
 
{{sema|Otro}}
 
{{sema|Otro}}
  
 
{{tuf|istiyá|1. otro. 2. alguna. 3. uno.|Headland}}
 
{{tuf|istiyá|1. otro. 2. alguna. 3. uno.|Headland}}
{{come|Es probable que esta locución haya sido realmente ''<u>a</u>atague''.}}
+
{{come|
 +
<!--Es probable que esta locución haya sido realmente ''<u>a</u>atague''. -->
 +
}}
 +
 
  
{{L_I| loc. pron. | Cada uno/a. | ~ ~}}
+
{{L_II| loc. pron. | Cada uno/a, cada uno/a de | ~ ~}}
 
{{manuscrito_2924|Cada uno &#61; ''Ata ata''. l. ''haachquy haachquy''.|3v}}
 
{{manuscrito_2924|Cada uno &#61; ''Ata ata''. l. ''haachquy haachquy''.|3v}}
 
{{sema|Cada uno}}
 
{{sema|Cada uno}}
 +
 +
{{tuf|istiyá_istiyá|Cada uno|Headland}}
 +
 +
 +
 +
{{L_III| loc. adv. | En uno, en uno solo. | ~n/na }}
 +
{{voc_158|Juntar en uno. ''Hatan bquysqua''. Son para en uno, ''ubas amaque''.<br>
 +
Juntarse en uno. ''Hatan chiquynsuca''.|83r}}
 +
{{voc_158|Ayuntar. ''Hatan bquysqua'' [o] ''ubac btasqua'' [o] ''ubac bquysqua'' [o] ''atupquac bgasqua''.<br>
 +
Aiuntarse. ''Hatan aquynsuca'' [o] ''atucac chigasqua''.|9v}}
 +
{{sema|En uno solo}}
 +
{{sema|Uno}}
 +
 +
{{come|''Hata'' es una variante ortográfica de ''ata''.}}

Revisión actual del 11:09 27 mar 2024

ata#I num. Uno/a, un  || ata#L_I ~gue loc. adj. Otro/a, cosa distinta.

Diccionario muysca - español. © Diego F. Gómez (2008 - 2024).

ata, hata(2), âta

*/ˈata, ˈahta/       Otras Fon. Gonz.*/ata/ Cons. */ata/
Hom. ata, ata(2).
    a:i t:st ht:t t:t a:i a:a
    I. num. Uno/a, un 
    ata.png

    Vn honbre, vn caballo, vn perro. Muysca ata, hycabai ata, to ata. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 123v

    Vno= Ata. [sic] (Giraldo & Gómez, 2012) - Ms. 2923. fol. 42r

    Ata. Vno. (Dueñas G., Gómez D. & Melo L, 2011.) - Gra. Lu. fol. 109r

    Ver también "Uno": ata, atna, atuca, atuca(2), zonata

    Ver también "Número": aca, ata, boza, cuhupqua, gueta, hyzca, mica, muyhyca, quihicha, suhuza, taa, tama, ubchihica

    duit: atia - Uno (Gómez)
    uwa Raw riya: ita - uno (Gómez )
    uwa Raw riya: icti - uno (Fabo )
    uwa central: úbistia - Uno (Headland )
    Uwa nortesantandereano: itana - uno (Gómez V )
    Barí ará: ĩntou, ĩtou - uno (Mogollón)
    Barí ará: ʔitonə - uno (Huber & Reed)
    Barí ará: itok - uno (Santos)
    damana: ingwi - Uno (Huber & Reed )
    Ikʉ (Arhuaco): inʔgwi - uno (Huber & Reed )
    Ikʉ (Arhuaco): in'gwi - uno (Frank )
    kággaba (kogui): ezua - uno (Huber & Reed )
    Guna: gwensag gwensagga, gwensag - 1 (Orán & Wagua )


    ~gue.
    L.I. loc. adj. Otro/a, cosa distinta. 

    Otro eʃ[,] eſto es Coʃa díſtînta = atague = [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 92r

    ...eſte nonbre ata q.do no se ba Contando çígnifica otro[,] Como muysca ategue. [sic] (González, 1987) - Ms. 158. Mod. fol. 6r

    Ver también "Otro": ata, mica(2), micata, uchasa, yechyca

    uwa central: istiyá - 1. otro. 2. alguna. 3. uno. (Headland )



    ~ ~.
    L.II. loc. pron. Cada uno/a, cada uno/a de 

    Cada uno = Ata ata. l. haachquy haachquy. [sic] (Giraldo & Gómez, 2011) - Ms. 2924. fol. 3v

    Ver también "Cada uno": -sa, achyc, ata

    uwa central: istiyá_istiyá - Cada uno (Headland )



    ~n/na.
    L.III. loc. adv. En uno, en uno solo. 

    Juntar en uno. Hatan bquysqua. Son para en uno, ubas amaque.
    Juntarse en uno. Hatan chiquynsuca. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 83r

    Ayuntar. Hatan bquysqua [o] ubac btasqua [o] ubac bquysqua [o] atupquac bgasqua.
    Aiuntarse. Hatan aquynsuca [o] atucac chigasqua. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 9v

    Ver también "En uno solo": ata, atupqua, uba(2)

    Ver también "Uno": ata, atna, atuca, atuca(2), zonata

    Comentarios: Hata es una variante ortográfica de ata.