De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m (Variable proto)
 
(No se muestran 55 ediciones intermedias de 3 usuarios)
Línea 1: Línea 1:
{{MUYSKA1
+
{{MUI-ESP
 
|IPA_GONZALEZ  = hɨka
 
|IPA_GONZALEZ  = hɨka
 
|IPA_CONSTENLA =  
 
|IPA_CONSTENLA =  
|IPA_KUBUN    =  
+
|PROTO1        = ˈʒaʔka
 +
|PROTO        = ˈhahka
 +
|FON          = 'həhka
 +
|FONE          = 'hɨhka
 +
|GRUPO        =
 +
 
 +
[[c1::h:0]]
 +
[[c1::ə:a]]
 +
[[c1::k:hk]] [[c1::hk:hk]]
 +
[[c1::a:a]]
 +
 
 +
|COM          =
 +
1. La 'h' no es ortográfica? - No. Parece provenir de ʒ > h.
 +
2. La variante 'yhca' muestra su cercanía con el uwa.
 
|MORFOLOGIA    =  
 
|MORFOLOGIA    =  
 +
|SWADESH      = 13
 +
|HOMO          = hyca
 
}}
 
}}
  
{{gramatical|Sustantivo}}
+
{{I| s. | Nombre. }}
 +
{{voc_2922|...''hyca'' el//nombre[.]|1r}}
 +
{{gra_lugo|''adan guy a<u>hca</u>''|147v}}
 +
{{manuscrito_2923|Nombre &#61; ''Hyca''.|32r}}
  
 +
{{tuf|ajca|3. Nombre, palabra.|Headland}}
 +
{{mot|ʔaarə|Nombre|Huber & Reed}} <!-- 1. < haʒə < ʒaɡa / 2. < kaa-  -->
 +
{{mbp|ʒagi_núkka|Nombre|Huber & Reed}}
 +
{{arh|záʔki_núga|Nombre|Huber & Reed}}
 +
{{kog|axa_ʒúk-ka|Nombre|Huber & Reed}}
  
{{I|Piedra, roca.}}
 
{{voc_158|Piedra. ''Hyca''.|fol 98r}}
 
  
{{semantico|Piedra}}
 
{{tun|acá|Piedra.|Headland}}
 
  
 +
{{II| s. | Habla, voz. }}
 +
{{voc_158|Habla quitarse. ''Zhycac zemasqua, mhycac masqua, ahycac amasqua''.|80v}}
 +
{{sema|Hablar}}
 +
{{sema|Voz}}
  
{{II| Nombre.}}
+
{{tuf|ajca|2. Voz. |Headland}}
{{voc_2922|''hyca'' el//nombre[.]|fol 1r}}
+
{{gut|jaíka|Lengua|Constenla?}}
{{manuscrito_2923|Nombre <nowiki>=</nowiki> ''Hyca''.|fol 32r}}
 
  
{{III|Habla, voz.}}
 
{{voc_158|Habla quitarse. ''Zhycac zemasqua, mhycac masqua, ahycac amasqua''.|fol 80v}}
 
  
{{semantico|Lengua}}
+
{{L_I| loc. adv. | De palabra. | ~ca/~c}}
{{sema|Hablar}}
+
{{voc_158|De palabra. ''Hycac''.|53r}}
{{tun|ajca|Voz, idioma, lengua, nombre, palabra, alma, poder (Espiritual).|Headland}}
+
{{manuscrito_2923|De palabra <nowiki>=</nowiki> ''Hycaca''. V.g. De palabra reñimos <nowiki>=</nowiki> ''Hycaca chicaʠ''.|19v}}

Revisión actual del 15:06 23 mar 2024

hyca#I s. Nombre.  || hyca#II s. Habla, voz.  || hyca#L_I ~ca/~c loc. adv. De palabra.

Diccionario muysca - español. © Diego F. Gómez (2008 - 2024).

hyca, hacâ, hɣca, xca, yhca

Fon. Gonz.*/hɨka/ Cons. */hɨka/
Hom. hyca, hyca(2).
    h:0 ə:a k:hk hk:hk a:a
    I. s. Nombre. 

    ...hyca el//nombre[.] [sic] (Giraldo & Gómez, 2012) - Ms. 2922. Voc. fol. 1r

    adan guy ahca (Dueñas G., Gómez D. & Melo L, 2011.) - Gra. Lu. fol. 147v

    Nombre = Hyca. [sic] (Giraldo & Gómez, 2012) - Ms. 2923. fol. 32r

    uwa central: ajca - 3. Nombre, palabra. (Headland )
    Barí ará: ʔaarə - Nombre (Huber & Reed)
    damana: ʒagi_núkka - Nombre (Huber & Reed )
    Ikʉ (Arhuaco): záʔki_núga - Nombre (Huber & Reed )
    kággaba (kogui): axa_ʒúk-ka - Nombre (Huber & Reed )



    II. s. Habla, voz. 

    Habla quitarse. Zhycac zemasqua, mhycac masqua, ahycac amasqua. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 80v

    Ver también "Hablar": chachua, chiza, cubun, cubunsuca, cubuta, cucuta, gasqua, hyca, insuca, iny, mi(2), muysc cubun, quyhynsuca, su cubun, tinansuca

    Ver también "Voz": chiza, chygua, hyca

    uwa central: ajca - 2. Voz. (Headland )


    ~ca/~c.
    L.I. loc. adv. De palabra. 

    De palabra. Hycac. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 53r

    De palabra = Hycaca. V.g. De palabra reñimos = Hycaca chicaʠ. [sic] (Giraldo & Gómez, 2012) - Ms. 2923. fol. 19v