De Muysc cubun - Lengua Muisca

m (Plantilla de añadidos)
m (Añadidos en muysca)
Línea 8: Línea 8:
  
 
{{der|111}}  
 
{{der|111}}  
# '''[[xinegosqua|negosqua]]'''.  si yo supiera coʃer : '''[[-b|b]][[xinegosqua|xinego]] [[cho]] [[san]]''', <br>{{lat|L,}} '''[[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[-san|ʃan]]'''.  si tu sabes coʃer:  '''<sup>[[m-|m]]</sup>[[-m|m]][[xinegosqua|xinego]] [[cho]] [[can]]'''. sauīendo tu Coʃer, '''<sup>[[m-|m]]</sup>[[-m|m]][[xinegosqua|xinego]] [[cho]][[-n|n]] [[-san|san]]''', {{lat|L,}} '''<sup>[[m-|m]]</sup>[[-m|m]][[xinegosqua|xi''' {{an1|-}} <br>'''nego]] [[ma-|m<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[-n|n]][[-san|san]]'''  &#61; <br>
+
# '''[[xinegosqua|negosqua]]'''.  si yo supiera coʃer : '''[[-b|b]][[xinegosqua|xinego]] [[cho]] [[san]]''', <br>{{lat|L,}} '''[[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[-san|ʃan]]'''.  si tu sabes coʃer:  '''{{an|[[m-|m]]}}[[-m|m]][[xinegosqua|xinego]] [[cho]] [[can]]'''. sauīendo tu Coʃer, '''{{an|[[m-|m]]}}[[-m|m]][[xinegosqua|xinego]] [[cho]][[-n|n]] [[-san|san]]''', {{lat|L,}} '''{{an|[[m-|m]]}}[[-m|m]][[xinegosqua|xi''' {{an1|-}} <br>'''nego]] [[ma-|m<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[-n|n]][[-san|san]]'''  &#61; <br>
 
# Sabes quien es Díos? &#61; '''[[Dios]] [[xie]][[-ua(2)|ua]][[xin]] [[ma-|m<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[-ua(2)|<sup>o</sup>a]]''' <br>  
 
# Sabes quien es Díos? &#61; '''[[Dios]] [[xie]][[-ua(2)|ua]][[xin]] [[ma-|m<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[-ua(2)|<sup>o</sup>a]]''' <br>  
 
# Sabes que Díos murio por ti &#61; '''[[Dios]][[-z|z]] [[m-|m]][[sa]]n [[a-|a]][[bgysqua|bgy]][[-z|z]] [[ma-|m<sup>a</sup>]][[ucasuca|o''' {{an1|-}} <br>'''co]][[-ua(2)|<sup>o</sup>a]]'''  &#61; <br>
 
# Sabes que Díos murio por ti &#61; '''[[Dios]][[-z|z]] [[m-|m]][[sa]]n [[a-|a]][[bgysqua|bgy]][[-z|z]] [[ma-|m<sup>a</sup>]][[ucasuca|o''' {{an1|-}} <br>'''co]][[-ua(2)|<sup>o</sup>a]]'''  &#61; <br>
# Sabiendo ʠ Díos murio por ti por que haçes esto &#61; '''[[Dios]][[-z|z]]''' <br>'''[[-m|m]][[sa|ʃa]]n [[a-|a]][[bgysqua|bgy]][[-z|z]] [[ma-|m<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[-n|n]][[-san|san]] [[hac(2)|hac]] [[a-|a]][[gue]][[-ne|n]] [[ys]][[-pqua|pqua]] [[m-|um]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[quysqua|quys''' {{an1|-}} <br>'''qua]]''' &#61;<br>  
+
# Sabiendo ʠ Díos murio por ti por que haçes esto &#61; '''[[Dios]][[-z|z]]''' <br>'''[[-m|m]][[sa|ʃa]]n [[a-|a]][[bgysqua|bgy]][[-z|z]] [[ma-|m<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[-n|n]][[-san|san]] [[hac(2)|hac]] [[a-|a]][[gue]][[-ne|n]] [[ys]][[-pqua|pqua]] [[m-|um]]{{an|[[-m|m]]}}[[quysqua|quys''' {{an1|-}} <br>'''qua]]''' &#61;<br>  
# Sabiendo ʠ no era dia de carne Comíste carne &#61; '''[[chihica|chihi''' {{an1|-}} <br>'''ca]] [[ca(2)|ca]][[-n(4)|n]][[-za|za]][[-n|n]][[-z|z]] [[m-|m]]<sup>[[m-|m]]</sup>[[ucansuca|ucan]][[-san|san]] [[chihica]] [[m-|m]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[casqua|ca]][[-ua(2)|oa]]'''? <br>  
+
# Sabiendo ʠ no era dia de carne Comíste carne &#61; '''[[chihica|chihi''' {{an1|-}} <br>'''ca]] [[ca(2)|ca]][[-n(4)|n]][[-za|za]][[-n|n]][[-z|z]] [[m-|m]]{{an|[[m-|m]]}}[[ucansuca|ucan]][[-san|san]] [[chihica]] [[m-|m]]{{an|[[-m|m]]}}[[casqua|ca]][[-ua(2)|oa]]'''? <br>  
 
# Sabiendo que era dia de Víernez Comi carne &#61; '''[[Viernes|vierneʃ]]'''<br>'''[[-c|c]] [[a-|a]][[guene|guen]][[-z|z]] [[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[-n|n]][[-san|san]] [[chihica|chihic]] [[a-|a]][[-b|b]][[casqua|ca]]''' &#61; <br>  
 
# Sabiendo que era dia de Víernez Comi carne &#61; '''[[Viernes|vierneʃ]]'''<br>'''[[-c|c]] [[a-|a]][[guene|guen]][[-z|z]] [[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[-n|n]][[-san|san]] [[chihica|chihic]] [[a-|a]][[-b|b]][[casqua|ca]]''' &#61; <br>  
 
# Sabīendo yo &#61;  '''[[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[-n|n]][[san]]. [[z-|ze]][[-m|m]][[ucansuca|ucan]][[-san|san]]. [[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[gue]]''' {{an1|-}} <br>'''[[?|xin]].  [[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[-n|n]] [[?|xin]]'''.  de todas eſtas maneraʃ se dise <br>  
 
# Sabīendo yo &#61;  '''[[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[-n|n]][[san]]. [[z-|ze]][[-m|m]][[ucansuca|ucan]][[-san|san]]. [[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[gue]]''' {{an1|-}} <br>'''[[?|xin]].  [[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[-n|n]] [[?|xin]]'''.  de todas eſtas maneraʃ se dise <br>  
 
# Sabiendolo boi &#61;  '''[[ie(5)|ie]] [[z-|ze]][[-m|m]][[ucansuca]]''', {{lat|l,}} '''[[ie(5)|ie]] [[z-|ze]][[-m|m]][[ucansuca|ucan]][[-s|s]] ''' <br>'''[[-b|b]][[xy]]''' &#61; <br>  
 
# Sabiendolo boi &#61;  '''[[ie(5)|ie]] [[z-|ze]][[-m|m]][[ucansuca]]''', {{lat|l,}} '''[[ie(5)|ie]] [[z-|ze]][[-m|m]][[ucansuca|ucan]][[-s|s]] ''' <br>'''[[-b|b]][[xy]]''' &#61; <br>  
# ʃabes tu donde ai santuario &#61; '''[[chunso]] [[yn(3)|yn]] [[a-|a]][[guene|guecua]]''' <br>'''[[m-|m]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[ucansuca|ucan]][[-ua(2)|ua]]''', y rresponde: '''[[yn(3)|yn]] [[a-|a]][[guene|guecua]] [[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[gue]]''':<br>bien se donde lo ai &#61;<br>  
+
# ʃabes tu donde ai santuario &#61; '''[[chunso]] [[yn(3)|yn]] [[a-|a]][[guene|guecua]]''' <br>'''[[m-|m]]{{an|[[-m|m]]}}[[ucansuca|ucan]][[-ua(2)|ua]]''', y rresponde: '''[[yn(3)|yn]] [[a-|a]][[guene|guecua]] [[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[gue]]''':<br>bien se donde lo ai &#61;<br>  
# ʃabes tu dondeſta? &#61; '''[[yn(3)|yn]] [[sucune|suza]] <sup>[[m-|m]]</sup>[[-m|m]][[ucasuca|oc<sup>a</sup>]][[-ua(2)|oa]]'''? &#61;<br>  
+
# ʃabes tu dondeſta? &#61; '''[[yn(3)|yn]] [[sucune|suza]] {{an|[[m-|m]]}}[[-m|m]][[ucasuca|oc<sup>a</sup>]][[-ua(2)|oa]]'''? &#61;<br>  
# ʃabes tu sì lo ai? &#61; '''[[a-|a]][[guene|guen]] <sup>[[m-|m]]</sup>[[-m|m]][[ucasuca|oc<sup>a</sup>]][[-ua(2)|oa]]. [[a-|a]][[guene|guen]] [[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[gue]]''', bi{{an1|-}} <br>en se ʠ lo ai &#61; <br>  
+
# ʃabes tu sì lo ai? &#61; '''[[a-|a]][[guene|guen]] {{an|[[m-|m]]}}[[-m|m]][[ucasuca|oc<sup>a</sup>]][[-ua(2)|oa]]. [[a-|a]][[guene|guen]] [[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[gue]]''', bi{{an1|-}} <br>en se ʠ lo ai &#61; <br>  
# ʃabes tu que eſta alli? &#61; '''[[yna]][[-c|c]] [[a-|a]][[sucune]] <sup>[[m-|m]]</sup>[[-m|m]][[ucasuca|oc<sup>a</sup>]][[-ua(2)|oa]]''', y <br>responde:  '''[[yna]][[-c|c]] [[a-|a]][[sucune]] [[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[gue]]'''.  bien se queſta <br>alli: '''[[yna]][[-ca|ca]] [[a-|a]][[sucune]] [[?|aquoba]] [[xin]] [[z-|ze]][[-m|m]][[ucasuca|uca]][[-ne|n]][[-za|za]]''',<br>no se que eſta alli &#61; <br>  
+
# ʃabes tu que eſta alli? &#61; '''[[yna]][[-c|c]] [[a-|a]][[sucune]] {{an|[[m-|m]]}}[[-m|m]][[ucasuca|oc<sup>a</sup>]][[-ua(2)|oa]]''', y <br>responde:  '''[[yna]][[-c|c]] [[a-|a]][[sucune]] [[cha-|ch<sup>a</sup>]][[ucasuca|oco]][[gue]]'''.  bien se queſta <br>alli: '''[[yna]][[-ca|ca]] [[a-|a]][[sucune]] [[?|aquoba]] [[xin]] [[z-|ze]][[-m|m]][[ucasuca|uca]][[-ne|n]][[-za|za]]''',<br>no se que eſta alli &#61; <br>  
 
{{der|ʃabes tejer}}
 
{{der|ʃabes tejer}}
  

Revisión del 09:59 25 mar 2024

Lematización[1]
111
  1. negosqua. si yo supiera coʃer : bxinego cho san,
    L, chaocoʃan. si tu sabes coʃer: [m]mxinego cho can. sauīendo tu Coʃer, [m]mxinego chon san, L, [m]mxi [-]
    nego
    maoconsan
    =
  2. Sabes quien es Díos? = Dios xieuaxin maocooa
  3. Sabes que Díos murio por ti = Diosz msan abgyz mao [-]
    co
    oa
    =
  4. Sabiendo ʠ Díos murio por ti por que haçes esto = Diosz
    mʃan abgyz maoconsan hac aguen yspqua um[m]quys [-]
    qua
    =
  5. Sabiendo ʠ no era dia de carne Comíste carne = chihi [-]
    ca
    canzanz m[m]ucansan chihica m[m]caoa
    ?
  6. Sabiendo que era dia de Víernez Comi carne = vierneʃ
    c aguenz chaoconsan chihic abca =
  7. Sabīendo yo = chaoconsan. zemucansan. chaocogue [-]
    xin. chaocon xin. de todas eſtas maneraʃ se dise
  8. Sabiendolo boi = ie zemucansuca, l, ie zemucans
    bxy =
  9. ʃabes tu donde ai santuario = chunso yn aguecua
    m[m]ucanua, y rresponde: yn aguecua chaocogue:
    bien se donde lo ai =
  10. ʃabes tu dondeſta? = yn suza [m]mocaoa? =
  11. ʃabes tu sì lo ai? = aguen [m]mocaoa. aguen chaocogue, bi[-]
    en se ʠ lo ai =
  12. ʃabes tu que eſta alli? = ynac asucune [m]mocaoa, y
    responde: ynac asucune chaocogue. bien se queſta
    alli: ynaca asucune aquoba xin zemucanza,
    no se que eſta alli =
ʃabes tejer
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 111r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.