m (Variable proto) |
m (Absorber material colgante de cada sección en |cit= dentro de su plantilla) |
||
| Línea 17: | Línea 17: | ||
{{I| adv. l. | Allá, allá adelante, más allá, adelante | | {{I| adv. l. | Allá, allá adelante, más allá, adelante | | ||
|def = Denota un lugar no determinado, distante del hablante | |def = Denota un lugar no determinado, distante del hablante | ||
| − | + | ||
| + | |cit= | ||
| + | |||
{{voc_158|Alargar otra cosa a çiallá. ''Ai bchosqua''.|9v}} | {{voc_158|Alargar otra cosa a çiallá. ''Ai bchosqua''.|9v}} | ||
{{voc_158|Echarlo allá. ''Ai btasqua''.|64v}} | {{voc_158|Echarlo allá. ''Ai btasqua''.|64v}} | ||
| Línea 26: | Línea 28: | ||
{{tuf|acsara|adelante (más allá).|Headland}} | {{tuf|acsara|adelante (más allá).|Headland}} | ||
| + | |||
| + | }} | ||
{{L_I| loc. adv. | Hacia allá | ~c (ac/aca) | {{L_I| loc. adv. | Hacia allá | ~c (ac/aca) | ||
|def = Es usado para referirse a personas | |def = Es usado para referirse a personas | ||
|gra = Se usa con verbos de poner, por ejemplo: ''aca azasqua'', ''aca aquysqua'', etc | |gra = Se usa con verbos de poner, por ejemplo: ''aca azasqua'', ''aca aquysqua'', etc | ||
| − | + | ||
| + | |cit= | ||
| + | |||
{{voc_158|Llégate acá. ''Sieca zo'' [o] ''sieca quyu''. Llegaos acá, ''sieca bizu''. Llégate acá, sede ápud me, ''sieca tycu''. Llégalo acá, ''siec quycu''. Llégate allá, ''<u>ac</u> azo, <u>ac</u> aquyu''. Llegaos allá, ''<u>ac</u> abizu''. Llégalo allá, ''<u>ac</u> quycu''.|85r}} | {{voc_158|Llégate acá. ''Sieca zo'' [o] ''sieca quyu''. Llegaos acá, ''sieca bizu''. Llégate acá, sede ápud me, ''sieca tycu''. Llégalo acá, ''siec quycu''. Llégate allá, ''<u>ac</u> azo, <u>ac</u> aquyu''. Llegaos allá, ''<u>ac</u> abizu''. Llégalo allá, ''<u>ac</u> quycu''.|85r}} | ||
{{come|El adverbio ''ac'' se compone de ''ai'' y ''-ca''.}} | {{come|El adverbio ''ac'' se compone de ''ai'' y ''-ca''.}} | ||
| Línea 37: | Línea 43: | ||
| + | }} | ||
{{L_II| loc. adv. | Muy allá, hasta allá | ~quia | {{L_II| loc. adv. | Muy allá, hasta allá | ~quia | ||
|def = Hablando en sentido figurado o de algo intangible como el conocimiento | |def = Hablando en sentido figurado o de algo intangible como el conocimiento | ||
| − | + | ||
| + | |cit= | ||
| + | |||
{{manuscrito_2923|No se mucho <nowiki>=</nowiki> ''<u>Aiquie</u> zemucanza''. l. ''vnquie zemucanza''.|31r}} | {{manuscrito_2923|No se mucho <nowiki>=</nowiki> ''<u>Aiquie</u> zemucanza''. l. ''vnquie zemucanza''.|31r}} | ||
{{sema|Mucho}} | {{sema|Mucho}} | ||
| Línea 48: | Línea 57: | ||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | {{L_III| loc. posp. | Fuera de, además de, más allá de | ~ia/aîa/aya | ||
| + | |cit= | ||
| − | |||
| − | |||
{{voc_158|Fuera de Pedro. ''Pedrona aya''.|77v}} | {{voc_158|Fuera de Pedro. ''Pedrona aya''.|77v}} | ||
{{voc_158|Fuera de ése. ''Ysna aia'' [o] ''yna aia''.|77v}} | {{voc_158|Fuera de ése. ''Ysna aia'' [o] ''yna aia''.|77v}} | ||
| Línea 62: | Línea 73: | ||
{{come|Es altamente probable que esta locución posea el sufijo superlativo "-ia".}} | {{come|Es altamente probable que esta locución posea el sufijo superlativo "-ia".}} | ||
| − | + | }} | |
{{L_IV| loc. adv. | De aquí en adelante, de hoy en adelante, de ahora en adelante, en lo sucesivo | ban ~ia | {{L_IV| loc. adv. | De aquí en adelante, de hoy en adelante, de ahora en adelante, en lo sucesivo | ban ~ia | ||
|def = lit. De ahora hacia más delante | |def = lit. De ahora hacia más delante | ||
| − | + | ||
| + | |cit= | ||
| + | |||
{{voc_158|De aquí adelante. ''Fan <u>aia</u>, fachi quyhycanaiav''. Si, uno ba ablando de lo que a de haser, suelen ''tabién desir, faz quyhycania''.|51r}} | {{voc_158|De aquí adelante. ''Fan <u>aia</u>, fachi quyhycanaiav''. Si, uno ba ablando de lo que a de haser, suelen ''tabién desir, faz quyhycania''.|51r}} | ||
{{sema|En adelante}} | {{sema|En adelante}} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | }} | ||
Revisión del 17:51 15 sep 2025
ai#I adv. l. Allá, allá adelante, más allá, adelante (Denota un lugar no determinado, distante del hablante) || ai#II || ai#III || ai#IV || ai#V || ai#L I ~c (ac/aca) loc. adv. Hacia allá (Es usado para referirse a personas)
ai, a(2), aa(2), aia, ay, ayâ, aɣâ, aӱ
- 1. ~nza. No mucho/a (hasta allá no)
Alargar otra cosa a çiallá. Ai bchosqua. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 9v
Echarlo allá. Ai btasqua. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 64v
Adelante pasar. Ai zemisqua. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 7r
Ver también "Lejanía": ai, ana
Ver también "Delante": ai, quyhy
L.I. loc. adv. Hacia allá ( Es usado para referirse a personas. Gram. Se usa con verbos de poner, por ejemplo: aca azasqua, aca aquysqua, etc.)
Llégate acá. Sieca zo [o] sieca quyu. Llegaos acá, sieca bizu. Llégate acá, sede ápud me, sieca tycu. Llégalo acá, siec quycu. Llégate allá, ac azo, ac aquyu. Llegaos allá, ac abizu. Llégalo allá, ac quycu. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 85r
Comentarios: El adverbio ac se compone de ai y -ca.
L.II. loc. adv. Muy allá, hasta allá ( Hablando en sentido figurado o de algo intangible como el conocimiento. )
No se mucho = Aiquie zemucanza. l. vnquie zemucanza. [sic] (Giraldo & Gómez, 2012) - Ms. 2923. fol. 31r
Ver también "Mucho": -ia, angua, bie, fuyza, yny
No mucho = fiquenza. l. Aiquienza. l. vnquienza. [sic] (Giraldo & Gómez, 2012) - Ms. 2923. fol. 31r
L.III. loc. posp. Fuera de, además de, más allá de
Fuera de Pedro. Pedrona aya. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 77v
Fuera de ése. Ysna aia [o] yna aia. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 77v
Fuera de eso. Yna aya [o] ynac aya. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 77v
Demas desto = insuper, item, deinde &c. apquas. l. ysnaia. [sic] (Giraldo & Gómez, 2011) - Ms. 2924. fol. 33v
Este = Sysy. Ysnaia, prot.r ipsum. [sic] (Giraldo & Gómez, 2011) - Ms. 2924. fol. 38v
Ver también "Además":
Ver también "Superlativo": -ia, angua, hata
Comentarios: Es altamente probable que esta locución posea el sufijo superlativo "-ia".
L.IV. loc. adv. De aquí en adelante, de hoy en adelante, de ahora en adelante, en lo sucesivo ( lit. De ahora hacia más delante. )
De aquí adelante. Fan aia, fachi quyhycanaiav. Si, uno ba ablando de lo que a de haser, suelen tabién desir, faz quyhycania. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 51r
Ver también "En adelante":
