De Muysc cubun - Lengua Muisca
m
m
Línea 1: Línea 1:
 
== Equivalencias ==
 
== Equivalencias ==
<!--
 
  
  
= Palatalización de d =
+
 
 +
= Desarrollo de *d > Palatalización en muysca:Rotacismo en uwa =
  
 
== dz:r ==
 
== dz:r ==
Línea 93: Línea 93:
  
  
= Desarrollo de tk: t:k =
+
= Desarrollo de tk > t:k =
 
{{#ask:
 
{{#ask:
 
  [[c1::t:k]]  
 
  [[c1::t:k]]  
Línea 101: Línea 101:
 
}}
 
}}
  
= Desarrollo de ktk:t =
+
= Desarrollo de kt > k:t =
 
{{#ask:
 
{{#ask:
 
  [[c1::k:t]]  
 
  [[c1::k:t]]  
Línea 112: Línea 112:
  
  
= Reducción de st: t:st =
+
= Reducción de st > t:st =
 
{{#ask:
 
{{#ask:
 
  [[c1::t:st]]  
 
  [[c1::t:st]]  

Revisión del 14:42 1 jul 2022

Equivalencias

Desarrollo de *d > Palatalización en muysca:Rotacismo en uwa

dz:r

 DuitUwa centralDamana
sipquasucaríonro
sisquerihcá
sospquarócuramɨnkwa
sosqua(2)roquinro
sucunesugunarehquinro(2)
sueguanaruwásira
suhucarustaráduʃ-kɨna
sune(2)rura(2)ʒanduna
supquarúcuradungu
xie(2)rihayira
xihisquarihinro
xihisqua(2)rijquinrozazikən
xiurihara
xiuhunríhrama
xiêsairehránene

dzʷ:r

 DuitUwa centralDamana
suasarahsadʒwísa
sua(2)riyaʝwia
duía
suatyritá
xuazrisa
xuirihara



Desnasalización en uwa

m:b

 DuitUwa centralDamana
chimysibará'rema
maiabáyara
masqua(3)bahrinro
micameiabayamajgwa
misquabenrobin
muyhuasucabahconro
muyhycabacayamakegwa
makewa
muyhyca(2)baquira
muyhyca(3)bajca
chimar_bajca
muyhyzybacsoyro
baquía
a-mɨkʃi
məhkəʃi
məkəchi
muynebánara
muynsucabahninro
muysysuca1. basiro.a-mʉh-ʉn
-mʉs-
zimnechíbarashibú
ʃimbɨn


Rotacismo en uwa

n:r

 DuitUwa centralDamana
nasquarauwinrona-me
nyguarauwanʉngu
nɨngu
nyiaraya
nympquaréowanéwa
nypquasucarahcuinronɨkkwá
nyscasucaricuanro
nysqua(2)raquinro

n:ɾ

 DuitUwa centralDamana
-naícara-mba
-na(2)-ra
-ne-ro, -no-ʉn
-nynga-ykira
benasucawera
bichunro
burinro
burunro(2)
chihinesicara(2)sikɨna
chunsosírira
chunsuasírira
genasucacárinro
huinajor
quancuara
cuaquir
quynecárara
cárucua
kɨ-kɨra
kʉn
sueguanaruwásira
sune(2)rura(2)ʒanduna
ubina
ynaérara
úrara
yny-in
yarjiro
zimnechíbarashibú
ʃimbɨn

ʒ:ɾ

 DuitUwa centralDamana
bchahansuca
buchuaburabura
amuro
chunsosírira
chunsuasírira
guexicawerjayá
muyhyzasucabayronro,_bachronro

z:ɾ

 DuitUwa centralDamana
basuacuaronro
bosuaboran_abayro
fusquebən
gahasy
hizaerichá
hoscaorocoá
pquihistaquehrosaisa_kwaru
quysuacaruwázeko
saarcuta
arícara
sosuabahsirá
uas
uchasacáhujeyra
ybsaibará
ysuasuca


Nasalización de la aproximante w en uwa

ʒ:w̃

w̃ proviene de 'ngw' > 'nw' > w̃

 DuitUwa centralDamana
fuchawiw̃á
chauna
mena

w:w̃

w̃ proviene de 'wn' > w̃

 DuitUwa centralDamana
fuchawiw̃á
chauna
mena


Desarrollo de tk > t:k

 DuitUwa centralDamana
chutatútiaruca
rucá
dúga
uitysucabuquinro

Desarrollo de kt > k:t

 DuitUwa centralDamana
uacwátara,_wátura
ziquynsucachitonro



Reducción de st > t:st

 DuitUwa centralDamana
ataatiaúbistiaingwi



Permanencia de kʷ

kʷ:ku

 DuitUwa centralDamana
sospquarócuramɨnkwa
supquarúcuradungu

kʲʷ:kʷ

 DuitUwa centralDamana
chichuasucasecuanro
zuicuemno-nɨn-ka


Otras permanencias

t:t

 DuitUwa centralDamana
ataatiaúbistiaingwi
ata(2)atáacsa
aksa
bicabítaca
bitara
btysquatanrozhamek
buhutasucacúnitro
chutocasumtará
fihistawihara,_wihora
tara
getasucacatonro
hichicataintac
ectam
quyhytansucaquestanro,_quetanro
simtesihmita
suatyritá
ta
ta(2)tiw̃a
chia
te
ta(3)tan
taatérayaˈtainua
taguatiw̃a
tasquatenro
tazytatora
tinansucatenanro
tochuatota
tozatumisá
tybataw̃ayatʉmʉnshi
tye
tyhybatánubaa-nʒi-bita
tɨmɨ-kɨna
tymytima
tytysucatíyunro

st:st

 DuitUwa centralDamana
istysucaistinro
itinro
tu-

k:k

 DuitUwa centralDamana
-ca(2)caya
bicabítaca
bitara
bisquabéquinro
caquerá
caguicúrchacuancoá
cuanacoá
tinacoá
chihinesicara(2)sikɨna
chucosucasucoro
chusqua(2)suquinro
chysquy
cocachucasurí-nʒi
coiquysucacuitinro,_cuistinro
combacúnabadumaga_kɨn-mba
coneonro
coninro
cucui_yehnro
cuih_tenro
cuihitinro
cui_cuara
cu(2)cut
cuanmí_cut
cubuncuwakongəla
kon-gɨra
cubunsuca
cuecúria
cuhu(2)
cuhucacucajá,_cujcajá
kukahá,_kukaʃá
kɨkwá
kukwá
cuhumacúmacro
cuhupquacucuiakuwa
cuhutaacor
cuhuzacúrisa
cunesucacununro,_cuninro
cupquacucmara
cusquacuhwinrowíʃ-
ʃwiʃ-i
cusybchyhicacuimora
haca
hichicataintac
ectam
hizcasecá
hoscaorocoá
hucaumá
chuca
husqua(2)wiquinro
hyca(2)acáɨngina
iansuca(2)quininro
ipqua(2)icur
isquayajquinro,_yaquinro
muyhycabacayamakegwa
makewa
muyhyca(2)baquira
nysqua(2)raquinro
pquacacuica
kʷíka
cuicá
pquaquebacuistoca
kʷik-toka
kwirua
pquasquacuwinro
cunro
kinkum-
pquycansucacuicanro
pquyquycuecunro
pquysquacuicanro
puyquynecuicanro
quihichaquesa(4)
at_quesa
kɨsá
quihisquaquequinro,_quejquinro
... más resultados

w:w

 DuitUwa centralDamana
-u-gu-wa,-wi
-w̃a,-w̃i
bahaoabowará
bowaramá
moɲa sen
benasucawera
bichunro
burinro
burunro(2)
bugusucawahyuro
bususucabuhwinro
chiguchíwara
chusquatehwinro
teuna
cubunsuca
cusquacuhwinrowíʃ-
ʃwiʃ-i
fihistawihara,_wihora
tara
fuchawiw̃á
chauna
mena
guiwiya
husqua(2)wiquinro
nyguarauwanʉngu
nɨngu
onasucawahninro
pquasquacuwinro
cunro
kinkum-
quysuacaruwázeko
suahuansucasahuwinro
sueguanaruwásira
tyhybatánubaa-nʒi-bita
tɨmɨ-kɨna
uacwátara,_wátura
uaquensucaúcajacro
uasguawakha
wacjá
ubina
umzawansara
uscasucawácanro
usqua(2)jug-u (imperativo)waquinroguash-
utysucawahnro








ʒ:j

 DuitUwa centralDamana
chahasgansucayayinro
ie(3)íyara


-->