De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
Línea 1: Línea 1:
 
{{trascripcion_158
 
{{trascripcion_158
|seccion = Gramática
+
|seccion   = Gramática
|anterior = fol 22r
+
|anterior = fol 22r
 
|siguiente = fol 23r
 
|siguiente = fol 23r
|foto = Manuscrito_158_BNC_Gramatica_-_fol_22v.jpg
+
|foto     = Manuscrito_158_BNC_Gramatica_-_fol_22v.jpg
|texto =
+
|morfo_d =
 +
 
 +
'''[[vm-|vm]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[quysqua|quy]][[-squa|squa]][[-za|za]][[-can|can]]''' &.<sup>a</sup> '''[[a-|a]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]][[-za|za]][[-can|can]]''' &.<sup>a</sup> '''[[chi-|chi]][[-b|b]][[quysqua|{{t_l|q}}u'''[-]<br>
 +
'''y]][[-squa|squa]][[-za|za]][[-can|can]]''' &.<sup>a</sup> '''[[mi-|mi]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]][[-za|za]][[-can|can]]''' &.<sup>a</sup> '''[[a-|a]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]][[-za|za]]'''[-]<br>
 +
'''[[-can|can]]''' &.<sup>a</sup> podrasele dar tambìen al tiempo dicho<br>
 +
eſte rromançe ʃi yo no eſtaba haçiendo o si yo no es[-]<br>
 +
tubiera haziendo,<br>
 +
<center><h4>Otro preʃente.</h4></center>
 +
'''[[ze-|Ze]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]][[-za|za]][[-nan|nan]]'''. quando yo no eſto haçìendo, '''[[vm-|vm]]<sup>[[-m|m]]</sup>'''[-]<br>
 +
'''[[quysqua|quy]][[-squa|squa]][[-za|za]][[-nan|nan]]''' &.<sup>a</sup> '''[[a-|a]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]][[-za|za]][[-nan|nan]]''' &.<sup>a</sup> '''[[chi-|Chi]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|s'''[-]<br>
 +
'''qua]][[-za|za]][[-nan|nan]]''' &.<sup>a</sup> '''[[mi-|mi]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]][[-za|za]][[-nan|nan]]''' &.<sup>a</sup> '''[[a-|a]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]'''[-]<br>
 +
'''[[-za|za]][[-nan|nan]]''' &.<sup>a</sup> podrasele dar tambien al tiempo di[-]<br>
 +
cho eſte romançe quando yo no eſtaba haçiendo <br>
 +
o quando yo no estubiera haçìendo.<br>
 +
<center><h4>Preterito ymperfecto.</h4></center>
 +
'''[[ze-|Ze]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]][[-za|za]][[-san|san]]'''. ʃi yo no eſtubiera haçiendo. '''[[vm-|vm]]<sup>[[-m|m]]</sup>'''[-]<br>
 +
'''[[quysqua|quy]][[-squa|squa]][[-za|za]][[-san|san]]''' &.<sup>a</sup> '''[[a-|a]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]][[-za|za]][[-san|san]]''' &.<sup>a</sup> '''[[zhi-|Zhi]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|s'''[-]<br>
 +
'''qua]][[-za|za]][[-san|san]]''' &.<sup>a</sup> '''[[mi-|mi]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]][[-za|za]][[-san|san]]''' &.<sup>a</sup>  '''[[a-|a]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]][[-za|za]][[-san|s'''[-]<br>
 +
'''an]]''' &.<sup>a</sup><br>
 +
<center><h4>Otro preterito ymperfecto.</h4></center>
 +
'''[[ze-|ze]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-za|za]][[-san|san]]''', ʃí yo no hiçìera, '''[[vm-|vm]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[quysqua|quy]][[-za|za]][[-san|san]]''' &.<sup>a</sup> '''[[a-|a]][[-b|b]].'''[-]<br>
 +
'''[[quysqua|quy]][[-za|za]][[-san|san]]''' &.<sup>a</sup> '''[[zhi-|zhi]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-za|za]][[-san|san]]''' &.<sup>a</sup> '''[[mi-|mi]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-za|za]][[-san|san]]''' &.<sup>a</sup><br>
 +
'''[[a-|a]]{{t_l|[[-b|b]]}}[[quysqua|quy]][[-za|za]][[-san|ʃan]]''' &.<sup>a</sup><br>
 +
eſte tiempo es tambìen preterito plusquanperfecto<br>
 +
de manera que para deçìr ʃi yo no vbiera echo, o <br>
 +
no vbieʃe echo se a de deçir, '''[[ze-|ze]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-za|za]][[-san|ʃan]]'''. &#61;<br>
 +
<center><h4>Preterito perfecto.</h4></center>
 +
'''[[ze-|Ze]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-za|za]][[-can|can]]''' ʃi yo no hise. '''[[vm-|vm]]<sup>[[-m|m]]</sup>[[quysqua|quy]][[-za|za]][[-can|can]]''' &.<sup>a</sup><br>
 +
'''[[a-|a]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-za|za]][[-can|can]]''' &.<sup>a</sup> '''[[zhi-|zhi]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-za|za]][[-can|can]]''' &.<sup>a</sup> '''[[mi-|mi]][[-b|b]][[quysqua|quy]]'''[-]<br>
 +
'''[[-za|za]][[-can|can]]''' &.<sup>a</sup> '''[[a-|a]][[-b|b]][[quysqua|quy]][[-za|za]][[-can|can]]''' &.<sup>a</sup> Tambien eſte tì[-]
 +
{{der|empo eʃ}}
 +
 
 +
 
 +
|texto     =
  
 
'''vmquysquazacan''', etc.; '''abquysquazacan''', etc.; '''chibqu'''[-]<br>
 
'''vmquysquazacan''', etc.; '''abquysquazacan''', etc.; '''chibqu'''[-]<br>

Revisión del 14:45 1 nov 2020

Lematización[1]
vmmquysquazacan &.a abquysquazacan &.a chibqu[-]
y
squazacan
&.a mibquysquazacan &.a abquysquaza[-]

can &.a podrasele dar tambìen al tiempo dicho
eſte rromançe ʃi yo no eſtaba haçiendo o si yo no es[-]
tubiera haziendo,

Otro preʃente.

Zebquysquazanan. quando yo no eſto haçìendo, vmm[-]
quysquazanan &.a abquysquazanan &.a Chibquys[-]
qua
zanan
&.a mibquysquazanan &.a abquysqua[-]
zanan &.a podrasele dar tambien al tiempo di[-]
cho eſte romançe quando yo no eſtaba haçiendo
o quando yo no estubiera haçìendo.

Preterito ymperfecto.

Zebquysquazasan. ʃi yo no eſtubiera haçiendo. vmm[-]
quysquazasan &.a abquysquazasan &.a Zhibquys[-]
qua
zasan
&.a mibquysquazasan &.a abquysquazas[-]
an
&.a

Otro preterito ymperfecto.

zebquyzasan, ʃí yo no hiçìera, vmmquyzasan &.a ab.[-]
quyzasan &.a zhibquyzasan &.a mibquyzasan &.a
abquyzaʃan &.a
eſte tiempo es tambìen preterito plusquanperfecto
de manera que para deçìr ʃi yo no vbiera echo, o
no vbieʃe echo se a de deçir, zebquyzaʃan. =

Preterito perfecto.

Zebquyzacan ʃi yo no hise. vmmquyzacan &.a
abquyzacan &.a zhibquyzacan &.a mibquy[-]
zacan &.a abquyzacan &.a Tambien eſte tì[-]

empo eʃ
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Gramatica - fol 22v.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.