m (Plantilla de añadidos) |
|||
(No se muestran 11 ediciones intermedias de 2 usuarios) | |||
Línea 1: | Línea 1: | ||
{{trascripcion_158 | {{trascripcion_158 | ||
− | |seccion = Gramática | + | |seccion = Gramática |
− | |anterior = fol 20r | + | |anterior = fol 20r |
|siguiente = fol 21r | |siguiente = fol 21r | ||
− | |foto = Manuscrito_158_BNC_Gramatica_-_fol_20v.jpg | + | |foto = Manuscrito_158_BNC_Gramatica_-_fol_20v.jpg |
− | | | + | |morfo_d = |
− | vna '''n''' al fin | + | vna, '''[[-n-|n]]''' al fin deſtos pronombres diçiendo âʃsi,<br> |
+ | '''[[cha(4)|ch{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]], [[ma|m{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]], [[chia|chi{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]], [[mia|mi{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]]''', y para la tersera persona<br> | ||
+ | ʃe pone eſta particula, '''[[a-|a]][[-n-|n]]''', aunque en laʃ terseras per{{an1|-}}<br> | ||
+ | sonas de los partiçìpíos se deja la '''[[a-|a]]''' y se pronunçia sola{{an1|-}}<br> | ||
+ | mente la '''[[-n-|n]]'''. Todo lo qual se bera en la forma çíguiente.<br> | ||
+ | <center><h3>Paʃsiua de la primera Conjugaçion.</h3></center> | ||
+ | <center><h4>Preʃente y preterito ymperfecto.</h4></center> | ||
+ | '''[[cha(4)|ch{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''' hazenme o hazianme. '''[[ma|m{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''' &.<sup>a</sup><br> | ||
+ | '''[[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''' &.<sup>a</sup> '''[[chia|Chi{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''' &.<sup>a</sup> '''[[mia|mi{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]'''. &.<sup>a</sup><br> | ||
+ | '''[[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''' &.<sup>a</sup><br> | ||
+ | <center><h4>Plusquanperfe{{t_l|c}}to.</h4></center> | ||
+ | '''{{cam1|[[cha(4)|ch{{an|a}}]][[a-|u]][[-n-|n]][[quysqua|quy]]|chanquy}}'''. hicieronme o abíanme hecho. = '''[[ma|m{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]]''' &.<sup>a</sup><br> | ||
+ | '''[[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]]''' &.<sup>a</sup> '''[[chia|Chi{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]]''' &.<sup>a</sup> '''[[mia|mi{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]]''' &.<sup>a</sup> '''[[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]]''' &.<sup>a</sup><br> | ||
+ | <center><h4>Futuro.</h4></center> | ||
+ | '''[[cha(4)|ch{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-nga|nga]]'''. Yo sere hecho. '''[[ma|m{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-nga|nga]]''' &.<sup>a</sup> '''[[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-nga|nga]]''' &.<sup>a</sup><br> | ||
+ | '''[[chia|chi{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-nga|nga]]''' &.<sup>a</sup> '''[[mia|mi{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-nga|nga]]''' &.<sup>a</sup> '''[[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-nga|nga]]''' &.<sup>a</sup><br> | ||
+ | <center><h4>Ymperativo primero Segundo no tiene.</h4></center> | ||
+ | '''[[cha(4)|ch{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-sca|sca]]'''. eſtenme haçiendo = '''[[ma|m{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-sca|sca]]''' &.<sup>a</sup> '''[[-n-|n]][[quysqua|qu'''{{an1|-}}<br> | ||
+ | '''y]][[-sca|sca]]''' &.<sup>a</sup> '''[[chia|Chi{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-sca|sca]]''' &.<sup>a</sup> '''[[mia|mi{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-sca|sca]]''' &.<sup>a</sup> '''[[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-sca|sca]]''' &.<sup>a</sup><br> | ||
+ | <center><h4>Otro ymperatibo.</h4></center> | ||
+ | '''[[cha(4)|Ch{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-ia|ia]]'''. haganme, '''[[ma|m{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-ia|ia]]''' &.<sup>a</sup> '''[[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-ia|ia]]''' &.<sup>a</sup> '''[[chia|Chi{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]]'''{{an1|-}}<br> | ||
+ | '''[[quysqua|quy]][[-ia|ia]]''' &.<sup>a</sup> '''[[mia|mi{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-ia|ia]]''' &.<sup>a</sup> '''[[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-ia|ia]]''' &.<sup>a</sup><br> | ||
+ | <center><h4>Supino primero.</h4></center> | ||
+ | '''[[cha(4)|Ch{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-ioa|ioa]]'''. a hazerme o para ser hecho yo &.<sup>a</sup> '''[[ma|m{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]]'''{{an1|-}}<br> | ||
+ | '''[[quysqua|quy]][[-ioa|ioa]]''' a hazerte o para ser hecho tu. '''[[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-ioa|ioa]]''' a ha{{an1|-}}<br> | ||
+ | ser o para ser hecho aquel. '''[[chia|Chi{{an|a}}]][[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-ioa|ioa]]'''. A hazer o<br> | ||
+ | para ʃer hechos nosotros, '''[[mia|mi{{an|a}}]][[a-|a]][[-n|n]][[quysqua|quy]][[-ioa|ioa]]''', a hazer o pa{{an1|-}}<br> | ||
+ | ra ser hechos vosotros, '''[[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-ioa|ioa]]''', hazer o para {{in|&.<sup>a</sup>}}<br> | ||
+ | {{der|2.<sup>o</sup> ʃupino}} | ||
− | |||
+ | |texto = | ||
+ | |||
+ | vna '''n''' al fin destos pronombres diçiendo assí:<br> | ||
+ | '''chan, man, chian, mian''', y para la tersera persona<br> | ||
+ | se pone esta partícula '''an''', aunque en las terseras per{{an1|-}}<br> | ||
+ | sonas de los partiçipios se deja la '''a''' y se pronunçia sola{{an1|-}}<br> | ||
+ | mente la '''n''', todo lo qual se berá en la forma çiguiente.<br> | ||
+ | <center><h3>Passiua de la primera conjugaçión</h3></center> | ||
<center><h4>Presente y pretérito ymperfecto</h4></center> | <center><h4>Presente y pretérito ymperfecto</h4></center> | ||
− | + | '''Chanquysqua''', házenme o hazíanme. '''Manquysqua''', etc.<br> | |
− | + | '''Anquysqua''', etc. '''Chianquysqua''', etc. '''Mianquysqua''', etc.<br> | |
− | '''Chanquysqua''', házenme o hazíanme<br> | ||
− | ''' | ||
'''Anquysqua''', etc.<br> | '''Anquysqua''', etc.<br> | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
<center><h4>Plusquanperfecto</h4></center> | <center><h4>Plusquanperfecto</h4></center> | ||
− | + | '''Chunquy''', hiciéronme o abíanme hecho= '''Manquy''', etc.<br> | |
− | + | '''Anquy''', etc. '''Chianquy''', etc. '''Mianquy''', etc. '''Anquy''', etc.<br> | |
− | '''Chunquy''', hiciéronme o abíanme hecho | ||
− | '''Manquy''', etc.<br> | ||
− | '''Anquy''', etc. | ||
− | '''Chianquy''', etc. | ||
− | '''Mianquy''', etc. | ||
− | '''Anquy''', etc.<br> | ||
− | |||
− | |||
<center><h4>Futuro</h4></center> | <center><h4>Futuro</h4></center> | ||
− | + | '''Chanquynga''', yo seré hecho. '''Manquynga''', etc. | |
− | |||
− | '''Chanquynga''', yo seré hecho | ||
− | '''Manquynga''', etc. | ||
'''Anquynga''', etc.<br> | '''Anquynga''', etc.<br> | ||
− | '''Chianquynga''', etc. | + | '''Chianquynga''', etc. '''Mianquynga''', etc. '''Anquynga''', etc.<br> |
− | '''Mianquynga''', etc. | + | <center><h4>Imperativo primero (Segundo no tiene)</h4></center> |
− | '''Anquynga''', etc.<br> | + | '''Chanquysca''', estenme haçiendo. '''Manquysga''', etc. '''Nqu'''{{an1|-}}<br> |
− | + | '''ysca''', etc. '''Chianquysca''', etc. '''Mianquysca''', etc. '''Nquysca''', etc.<br> | |
− | <center><h4>Imperativo primero | ||
− | |||
− | '''Chanquysca''', estenme haçiendo | ||
− | '''' | ||
− | ''' | ||
− | '''Chianquysca''', etc. | ||
− | '''Mianquysca''', etc. | ||
− | '''Nquysca''', etc.<br> | ||
− | |||
<center><h4>Otro imperativo</h4></center> | <center><h4>Otro imperativo</h4></center> | ||
− | + | '''Chanquyia''', háganme. '''Manquyia''', etc. '''Nquyia''', etc. '''Chian'''{{an1|-}}<br> | |
− | '''Chanquyia''', háganme | + | '''quyia''', etc. '''Mianquyia''', etc. '''Nquyia''', etc.<br> |
− | '''Manquyia''', etc. | ||
− | '''Nquyia''', etc.<br> | ||
− | ''' | ||
− | '''Mianquyia''', etc. | ||
− | '''Nquyia''', etc.<br> | ||
− | |||
<center><h4>Supino primero</h4></center> | <center><h4>Supino primero</h4></center> | ||
− | + | '''Chanquyioa''', a hazerme o para ser hecho yo, etc. '''Man'''{{an1|-}}<br> | |
− | '''Chanquyioa''', a hazerme o para ser hecho yo, etc.<br> | + | '''quyioa''', a hazerte o para ser hecho tú. '''Anquyioa''', a ha{{an1|-}}<br> |
− | ''' | + | ser o para ser hecho aquel. '''Chianquyioa''', a hazer o<br> |
− | '''Anquyioa''', a | + | para ser hechos nosotros. '''Mianquyioa''', a hazero pa{{an1|-}}<br> |
− | '''Chianquyioa''', a hazer o para ser hechos nosotros. | + | ra ser hechos vosotros. '''Anquyioa''', a hazer o par[a] etc.<br> |
− | '''Mianquyioa''', a hazero | ||
− | '''Anquyioa''', a hazer o par[a] etc.<br> | ||
}} | }} |
Revisión del 10:03 19 mar 2024
ch[a]an, m[a]an, chi[a]an, mi[a]an, y para la tersera persona
ʃe pone eſta particula, an, aunque en laʃ terseras per[-]
sonas de los partiçìpíos se deja la a y se pronunçia sola[-]
mente la n. Todo lo qual se bera en la forma çíguiente.
Paʃsiua de la primera Conjugaçion.
Preʃente y preterito ymperfecto.
ch[a]anquysqua hazenme o hazianme. m[a]anquysqua &.a
anquysqua &.a Chi[a]anquysqua &.a mi[a]anquysqua. &.a
anquysqua &.a
Plusquanperfecto.
ch[a]unquy[2] . hicieronme o abíanme hecho. = m[a]anquy &.a
anquy &.a Chi[a]anquy &.a mi[a]anquy &.a anquy &.a
Futuro.
ch[a]anquynga. Yo sere hecho. m[a]anquynga &.a anquynga &.a
chi[a]anquynga &.a mi[a]anquynga &.a anquynga &.a
Ymperativo primero Segundo no tiene.
ch[a]anquysca. eſtenme haçiendo = m[a]anquysca &.a nqu[-]
ysca &.a Chi[a]anquysca &.a mi[a]anquysca &.a nquysca &.a
Otro ymperatibo.
Ch[a]anquyia. haganme, m[a]anquyia &.a nquyia &.a Chi[a]an[-]
quyia &.a mi[a]anquyia &.a nquyia &.a
Supino primero.
Ch[a]anquyioa. a hazerme o para ser hecho yo &.a m[a]an[-]
quyioa a hazerte o para ser hecho tu. anquyioa a ha[-]
ser o para ser hecho aquel. Chi[a]anquyioa. A hazer o
para ʃer hechos nosotros, mi[a]anquyioa, a hazer o pa[-]
ra ser hechos vosotros, anquyioa, hazer o para ˰&.a
Referencias
- ↑ Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
- ↑ Creemos que lo correcto debió haber sido chanquy.
- ↑ Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.