m |
|||
| (No se muestran 144 ediciones intermedias de 3 usuarios) | |||
| Línea 1: | Línea 1: | ||
| − | {{ | + | {{MUI-ESP |
|IPA_GONZALEZ = kihiʂa | |IPA_GONZALEZ = kihiʂa | ||
|IPA_CONSTENLA = | |IPA_CONSTENLA = | ||
| − | | | + | |PROTO1 = 'kitsa |
| + | |PROTO = 'ki(t)sa | ||
| + | |FON = 'ki(ʔ)ʃa | ||
| + | |FONE = 'ki(ʔ)ʃa | ||
| + | |GRUPO = | ||
| + | |||
| + | [[c1::k:k]] | ||
| + | [[c1::i:e]] | ||
| + | [[c1::ʔ:0]] | ||
| + | [[c1::ʃ:s]] | ||
| + | [[c1::a:a]] | ||
| + | |||
| + | |COM = | ||
| + | |||
| + | 1. (chb) *s > *sʲ / e_ | ||
| + | 2. Aspiración de *k en posición inicial. Ver ortografía de Lugo. | ||
| + | 3. Es probable que en el Proto Magdalénico existiese *ts y que *t > ʔ en wiwa. La evidencia es el ensordecimiento de la vocal "kɨsá / ksá". | ||
| + | 4. ¿Geminación en uwa de 'ts' > 'ss' > 's' (2. P.CHIBCHA kʷ → hw → b/h - P.CHIBCHA kʷ → k)? | ||
| + | |||
|MORFOLOGIA = | |MORFOLOGIA = | ||
| − | | | + | |HOMO = quihicha |
| − | | | + | |SWADESH = 55 |
| − | | | + | }} |
| − | | | + | |
| + | |||
| + | {{I| s. | Pie, pata, *base. | ||
| + | |sema= Pie | ||
| + | |cit= | ||
| + | |||
| + | {{voc_158|Pie. ''Quihicha''.|98r}} | ||
| + | |||
| + | |cog = | ||
| + | |||
| + | {{tuf|quesa(4)|1. pie.|Headland}} | ||
| + | {{tuf|at_quesa|1. muñeca|Headland}} | ||
| + | {{tbn|keskara|Pie|Bonilla & Gómez|<!-- 'Base' de la mano -->}} | ||
| + | {{mot|kittuu|Pie|Mogollón}} | ||
| + | {{mbp|kɨsá|Pie|Huber & Reed}} | ||
| + | {{arh|kʉttʉ|Pie|Frank}} | ||
| + | {{arh|kətə|Pie|Landaburu}} | ||
| + | {{kog|kasa|Pie|Huber & Reed}} | ||
| + | {{cbg|kissa|Pie|Niño}} | ||
| + | {{cjp|klö|Pie|Peña}} | ||
| + | {{bzd|kalö̀jkue|pie|Margery (Krohn)|<!-- kalo-hkue -->}} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |sub= | ||
| + | |||
| + | {{subacep | ||
| + | | | ||
| + | | Pata de animal. | ||
| + | | citas = | ||
| + | {{voc_158|Pata de animal. ''Quihicha''.|18r}} | ||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | {{subacep | ||
| + | | | ||
| + | | Base | ||
| + | | def = Objeto que rodea la base de algo | ||
| + | | sema = Base | ||
| + | | sema1 = Cuello | ||
| + | | citas = | ||
| + | |||
| + | {{voc_158|Collarejo <nowiki>=</nowiki> ''chyza quihicha'' <nowiki>=</nowiki>|40r}} | ||
| + | |||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | {{subacep | ||
| + | | quihichy[[-ba]] | ||
| + | | Dedo del pie | ||
| + | |sema=Pie | ||
| + | |sema1=Dedo | ||
| + | |cog= | ||
| + | |||
| + | {{tuf|quesuba|Dedo del pie.|Headland}} | ||
| + | {{mbp|kəsá mburu|Dedo|Huber & Reed}} | ||
| + | {{arh|kətti zə-wa|Dedo|Huber & Reed}} | ||
| + | {{kog|kása-búldu|Dedo|Huber & Reed}} | ||
| + | |||
| + | |citas= | ||
| + | |||
| + | {{voc_158|Dedo del pie. ''Quihichyua''.|52v}} | ||
| + | {{manuscrito_2923|Dedo del pie = ''Quihichyba''.|16v}} | ||
| + | |||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | {{subacep | ||
| + | | ~ oque | ||
| + | | Pisada | ||
| + | | sema = Señal | ||
| + | | citas = | ||
| + | {{manuscrito_2923|Pisada <nowiki>=</nowiki> ''quihicha oque''.|33r}} | ||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | | cons = | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | {{subacep | ||
| + | | {{POSS}}-{{~}}{{ALL}} | ||
| + | | De, por causa de | ||
| + | |def = Denota la causa u origen de algo. Parece usarse sólo con personas | ||
| + | |sema=De | ||
| + | |citas= | ||
| + | |||
| + | {{voc_158| Esconder = ''bchiysuca''. escondíolo de mi. ''zequihichac abchisy'' =|74r}} | ||
| + | {{voc_158| Escondioʃe de mi = ''zequihichac achisgo'' =|74r}} | ||
| + | {{voc_158| Llorar a otro <nowiki>=</nowiki> ''aquihichac zeconsuca'' <nowiki>=</nowiki>|85v}} | ||
| + | |||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | {{subacep | ||
| + | | {{POSS}}-{{~}}{{INE}} | ||
| + | | Contra, por causa de | ||
| + | |def = Parece usarse sólo con personas | ||
| + | |sema=Contra | ||
| + | |citas= | ||
| + | |||
| + | {{voc_158|Contra ti está mascando hayo. ''Umquichac abchusqua''.|44r}} | ||
| + | |||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | {{subacep | ||
| + | | {{N}} {{~}}{{INE}} | ||
| + | | Al pie de, junto a. | ||
| + | |come= | ||
| + | |||
| + | La cita de la acepción del ejemplo podría entenderse como "en la parte baja" de algo, pero el cognado uwa parece indicar que significa 'junto a'. | ||
| + | |||
| + | |cog= | ||
| + | |||
| + | {{tuf|quesa(4)|''ques ícara''. al pie de.|Headland}} | ||
| + | |||
| + | |citas= | ||
| + | |||
| + | {{voc_2922|Cabar al pie del arbol. ''quye quihichan bquyhyusuca''.|31r}} | ||
| + | |||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | {{subacep | ||
| + | | {{POSS}}-{{~}}{{INE}} | ||
| + | | En amparo de | ||
| + | |def = lit. al pie de | ||
| + | |sema=Cuidar | ||
| + | |citas= | ||
| + | |||
| + | {{voc_158|Cuydar de alguna cosa. ''Aquihichan zemisqua'' [o] ''zepquansuca'' [o] ''aquichan zequynsuca''.|45r}} | ||
| + | {{voc_158|Desanparada persona. ''Hos pquaoa magueza'' [o] ''<u>aquihi chan</u> minga magueza''.|54r}} | ||
| + | |||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | {{subacep | ||
| + | | {{POSS}}-{{~}} [[bohoze]] | ||
| + | | A pie | ||
| + | |def = Literalmente "con mis pies, con tus pies, etc" | ||
| + | |citas= | ||
| + | |||
| + | {{voc_158|A pie. ''Zquihicha bohoze, mquihicha bohoze'', etc. |18r}} | ||
| + | |||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | {{II| num. | Diez, pies | | ||
| + | |gra = Seguido de otro numeral | ||
| + | |come = Metáfora de los diez dedos de los pies | ||
| + | |sema=Número | ||
| + | |cit= | ||
| − | + | {{voc_158|Diez y seis. ''<u>Quihicha</u>ta â''.<br>Diez y seis son. ''<u>Quihicha</u>tas gue''.<br>Díez y seis serán. ''<u>Quihicha</u>tas nga''.|59r}} | |
| − | |||
| − | |||
| − | {{ | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
}} | }} | ||
Revisión actual - 19:18 16 nov 2025
quihicha#I s. Pie, pata, *base. || quihicha#II num. Diez, pies || quihicha#III || quihicha#IV || quihicha#V || quihicha#L I
quihicha, qhicha, qhicħa, qhicħâ, qhuicħa, qhîcħa, qhîcħâ, quicha, quihycha
- Pata de animal.
Pata de animal. Quihicha. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 18r
- Base (Objeto que rodea la base de algo)
Collarejo = chyza quihicha = [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 40r
Ver también " Base ": quihicha
Ver también " Cuello ": bize quyne, chyza, gy quihicha, gy(2), gyquyn, hita, iospqua, pquohoza, quihicha, uinpqua, zoipqua, zoipquyta
- Dedo del pie
Dedo del pie. Quihichyua. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 52v
Dedo del pie = Quihichyba. [sic] (Giraldo & Gómez, 2012) - Ms. 2923. fol. 16v
Ver también " Pie ": quihicha
- Pisada
Pisada = quihicha oque. [sic] (Giraldo & Gómez, 2012) - Ms. 2923. fol. 33r
Ver también " Señal ": quihicha
- De, por causa de (Denota la causa u origen de algo. Parece usarse sólo con personas)
Esconder = bchiysuca. escondíolo de mi. zequihichac abchisy = [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 74r
Escondioʃe de mi = zequihichac achisgo = [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 74r
Llorar a otro = aquihichac zeconsuca = [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 85v
- Contra, por causa de (Parece usarse sólo con personas)
Contra ti está mascando hayo. Umquichac abchusqua. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 44r
Ver también " Contra ": quihicha
- Al pie de, junto a.
Cabar al pie del arbol. quye quihichan bquyhyusuca. [sic] (Giraldo & Gómez, 2012) - Ms. 2922. Voc. fol. 31r
Comentarios: La cita de la acepción del ejemplo podría entenderse como "en la parte baja" de algo, pero el cognado uwa parece indicar que significa 'junto a'.
- En amparo de (lit. al pie de)
Cuydar de alguna cosa. Aquihichan zemisqua [o] zepquansuca [o] aquichan zequynsuca. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 45r
Desanparada persona. Hos pquaoa magueza [o] aquihi chan minga magueza. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 54r
- A pie (Literalmente "con mis pies, con tus pies, etc")
A pie. Zquihicha bohoze, mquihicha bohoze, etc. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 18r
Ver también " Pie ": quihicha
Pie. Quihicha. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 98r
Comentarios: Metáfora de los diez dedos de los pies
Ver también " Número ": aca, ata, boza, cuhupqua, gueta, hyzca, mica, muyhyca, quihicha, suhuza, taa, tama, ubchihica
Diez y seis. Quihichata â.
Diez y seis son. Quihichatas gue.
Díez y seis serán. Quihichatas nga. [sic] (Gómez & Torres, 2013) - Ms. 158. Voc. fol. 59r
