De Muysc cubun - Lengua Muisca

m (Plantilla de añadidos)
 
(No se muestran 36 ediciones intermedias de 4 usuarios)
Línea 3: Línea 3:
 
|anterior = fol 7v
 
|anterior = fol 7v
 
|siguiente = fol 8v
 
|siguiente = fol 8v
|foto = Manuscrito_158_BNC_vocabulario_-_fol_8r.jpg
+
|foto = Manuscrito_158_BNC_Vocabulario_-_fol_8r.jpg
|morfo =
+
|morfo_d =
 +
{{der|8}}
 +
 
 +
# haçienda &#61;  '''[[z-|z]][[ipqua]][[-z|z]] [[a-|a]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]'''&#61;  <br>
 +
# Adquirir  eſto es haçerla suya &#61;  '''[[z-|z]][[ipqua]][[-c|c]] [[a-|a]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]'''  <br>
 +
# Adrede &#61;  '''[[z-|ze]][[pquyquy]][[-n|n]] [[m-|m]][[pquyquy]][[-n|n]], [[a-|a]][[pquyquy]][[-n|n]]''' &#61; <br>
 +
# Advenedizo &#61;  '''[[gueba]]''' &#61; <br>
 +
# Advenedízo  queſta ya aveçindado &#61;  '''[[sunguia]]''' - <br>
 +
# Advertir, no ai verbo particular  podraʃe deçir <br>por el verbo de saber &#61; <br>
 +
# A escondidas &#61;  '''[[chisgo]][[-c|c]]''', {{lat|L,}} '''[[ysua]][[-c|c]]''',  vine a escondidaʃ <br>de mi padre  '''[[z-|ze]][[paba]] [[quihicha]][[-c|c]] [[chisgo]][[-c|c]] [[z-|zu]][[husqua(2)|huque]]''', <br>{{lat|L,}} '''[[z-|ze]][[paba]] [[quihicha]][[-c|c]] [[ysua]][[-c|c]] [[z-|zu]][[husqua(2)|huque]]''' &#61; <br>
 +
# A escuras &#61;  '''[[umza]][[-c|c]]'''&#61;  <br>
 +
# A eʃa hora &#61;  '''[[ys]][[-pqua|pqua]] [[xina(2)|xina]]''' &#61; <br>
 +
# A eſtas horas &#61;  '''[[fa]] [[si(2)|si]][[-pqua|pqua]] [[xina(2)|xina]]'''. maǹana a eſtas ho{{an1|-}}<br>raʃ:  '''[[aica|aic]] [[si(2)|si]][[-pqua|pqua]] [[xina(2)|xina]]''' &#61; <br>
 +
# A espaçio &#61;  '''[[hicha(2)|hicha]][[-na|na]]''' &#61; <br>
 +
# Afilar, &#61;  '''[[a-|a]][[sica]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]'''&#61;  <br>
 +
# Afilar  ʃacar punta &#61;  '''[[obta]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 +
# Afligír a otro &#61;  '''[[a-|a]][[pquyquy]][[-z|z]] [[-b|b]][[sucasuca|suca]][[-suca|suca]]'''&#61;  <br>
 +
# Afligírʃe &#61;  '''[[z-|ze]][[pquyquy]][[-z|z]] [[a-|a]][[sucansuca|suca]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''', {{lat|L,}} '''[[z-|ze]][[pquyquy]][[-z|z]]''' <br>'''<s>z</s>[[a-|a]][[sosqua|so]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 +
# Aflojar &#61;  '''[[-b|b]][[suahasuca|suaha]][[-suca|suca]]''', {{lat|L,}} '''[[-b|b]][[suahantasuca|suahanta]][[-suca|suca]]''' &#61; <br>
 +
# Aflojarçe &#61;  '''[[a-|a]][[suahansuca|suaha]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''', {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[suahantansuca|suahanta]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' - <br>
 +
# Aflojarçe la mochila &#61;  '''[[a-|a]][[muypquansuca|muypqua]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61; <br>
 +
# Afrecho &#61;  '''[[iga]]''' &#61; <br>
 +
# Afrentar &#61;  '''[[a-|a]][[fan]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[fan]] [[a-|a]][[suca]][[-n|n]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]'''  <br>
 +
# Afrentarçe &#61;  '''[[z-|ze]][[fan]][[-z|z]] [[a-|a]][[quysqua|quy]][[-ne|ne]]''':  fue afrenta mia &#61; <br>
 +
# Afrenta &#61;  '''[[z-|ze]][[fan]], [[m-|m]][[fan]], [[a-|a]][[fan]]''' &.<sup>a</sup>  <br>
 +
# Afrentado eſtar &#61;  '''[[z-|z]][[fan]] [[i-|i]][[suca]][[-n|n]][[-z|z]] [[a-|a]][[-n-|n]][[quysqua|quy]][[-s|s]] [[z-|z]][[pquane]]'''  <br>
 +
{{der|Afrentar}}
  
# [[z-|Z]][[ipkua|ipqua]][[-z|z]] [[a-|a]][[gaskua|gasqua]]
 
# [[z-|Z]][[ipkua|ipqua]][[-k|c]] [[a-|a]][[gaskua|gasqua]]
 
# [[z-|Ze]][[pkyky|pquyquy]][[-n|n]], [[m-|m]][[pkyky|pquyquy]][[-n|n]], [[a-|a]][[pkyky|pquyquy]][[-n|n]]
 
# [[gueba|Gueba]]
 
# [[sunguia|Sunguia]]
 
# [[chisgo|Chisgo]][[-k|c]] - [[ysua|ysua]][[-k|c]] - [[z-|ze]][[paba]] [[kihicha|quihicha]][[-k|c]] [[chisgo|chisgo]][[-k|c]] [[z-|zu]][[huskua|huque]] - [[z-|ze]][[paba]] [[kihicha|quihicha]][[-k|c]] [[ysua|ysua]][[-k|c]] [[z-|zu]][[huskua|huque]]
 
# [[umza|Umza]][[-k|c]]
 
# Yspquaxina.
 
# [[fa|Fa]] sipquaxina - Aic sipquaxina.
 
# Hichana.
 
# [[a-|A]][[sika|sica]][[-z|z]] [[b-|b]][[kyskua|quysqua]]
 
# [[obta|Obta]][[-z|z]] [[b-|b]][[kyskua|quysqua]]
 
# [[a-|A]][[pkyky|pquyquy]][[-z|z]] [[b-|b]][[sukasuka|sucasuca]]
 
# [[z-|Ze]][[pkyky|pquyquy]][[-z|z]] [[a-|a]][[sukansuka|sucansuca]] - [[z-|ze]][[pkyky|pquyquy]][[-z|z]] zasosqua.
 
# [[b-|B]][[suahasuka|suahasuca]] - [[b-|b]][[suahantasuka|suahantasuca]]
 
# [[a-|A]][[suahansuka|suahansuca]] - [[a-|a]][[suahantansuka|suahantansuca]].
 
# [[a-|A]][[muypkuansuka|muypquansuca]]
 
# [[iga|Iga]].
 
# Afanbquysqua - afanasucan bquysqua.
 
# Zefanzaquyne.
 
# Zefan, mfan, afan.
 
# Zfanisucanz anquys zpquane.
 
  
 
|texto =
 
|texto =

Revisión actual del 09:29 19 mar 2024

Lematización[1]
8
  1. haçienda = zipquaz agasqua=
  2. Adquirir eſto es haçerla suya = zipquac agasqua
  3. Adrede = zepquyquyn mpquyquyn, apquyquyn =
  4. Advenedizo = gueba =
  5. Advenedízo queſta ya aveçindado = sunguia -
  6. Advertir, no ai verbo particular podraʃe deçir
    por el verbo de saber =
  7. A escondidas = chisgoc, L, ysuac, vine a escondidaʃ
    de mi padre zepaba quihichac chisgoc zuhuque,
    L, zepaba quihichac ysuac zuhuque =
  8. A escuras = umzac=
  9. A eʃa hora = yspqua xina =
  10. A eſtas horas = fa sipqua xina. maǹana a eſtas ho[-]
    raʃ: aic sipqua xina =
  11. A espaçio = hichana =
  12. Afilar, = asicaz bquysqua=
  13. Afilar ʃacar punta = obtaz bquysqua =
  14. Afligír a otro = apquyquyz bsucasuca=
  15. Afligírʃe = zepquyquyz asucansuca, L, zepquyquyz
    zasosqua =
  16. Aflojar = bsuahasuca, L, bsuahantasuca =
  17. Aflojarçe = asuahansuca, L, asuahantansuca -
  18. Aflojarçe la mochila = amuypquansuca =
  19. Afrecho = iga =
  20. Afrentar = afan bquysqua, L, afan asucan bquysqua
  21. Afrentarçe = zefanz aquyne: fue afrenta mia =
  22. Afrenta = zefan, mfan, afan &.a
  23. Afrentado eſtar = zfan isucanz anquys zpquane
Afrentar
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 8r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.