De Muysc cubun - Lengua Muisca

m (Causativo)
m (Añadidos en muysca)
 
(No se muestran 11 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 4: Línea 4:
 
|siguiente = fol 18r
 
|siguiente = fol 18r
 
|foto = Manuscrito_158_BNC_Vocabulario_-_fol_17v.jpg
 
|foto = Manuscrito_158_BNC_Vocabulario_-_fol_17v.jpg
|morfo_r =  
+
|morfo_d =
 +
 
 +
<br>
 +
: '''[[muyia(2)|ia]][[-ca|ca]] [[ys]][[-pqua|pqua]] [[m-|m]][[quynsuca|quy]][[-n(2)|n]] [[ma-|ma]] {{an|[[a-|a]]}}[[-n-|n]][[uitysuca|guity]][[-nynga|nynga]]''' &#61; <br>
 +
# Apagar fuego &#61;  '''[[yc]] {{cam1|[[z-|z]][[muynsuca|muy]][[-n(2)|u]][[-suca|suca]]|muynsuca}}''' &#61; <br>
 +
# Apagarʃe &#61;  '''[[yc]] [[a-|a]][[muynsuca|muy]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]''' &#61; <br>
 +
# Apalear &#61;  '''{{cam1|[[quye|quyc]]|quye}} [[bohoza]] [[ze-|Ze]][[-g|g]][[uitysuca|uity]][[-suca|suca]]'''  <br>
 +
# Apareʃerʃeme Coʃas de la otra uida &#61;  '''[[z-|Z]][[upqua]][[-z|z]] [[a-|a]][[sinsuca|sin]][[-suca|suca]]'''  <br>
 +
# Apareçer  eſto es allarse {{lat|vide}} allar &#61; <br>
 +
# Apareçer  {{lat|vide}} descubrir &#61; <br>
 +
# Apartar &#61;  '''[[yba]][[-n|n]] [[-b|b]][[tasqua|ta]][[-squa|squa]]''' &#61; yo aparto del  '''[[z-|Z]][[yba]][[-n|n]] [[a-|a]][[-b|b]][[tasqua|ta]][[-squa|s'''{{an1|-}}<br>'''qua]]'''.  El aparta de mì: '''[[-m|m]][[yba]][[-n|n]] [[a-|a]][[-b|b]][[tasqua|ta]][[-squa|squa]]''':  El aparta de ti &.<sup>a</sup>  <br>Eſta es la Construçion &#61; <br>
 +
# Apartarʃe &#61;  '''[[yba]][[-n|n]] [[ze-|ze]][[misqua|mi]][[-squa|squa]]'''  Con la misma Construçion  <br>
 +
# Apartado eſtar &#61;  '''[[yba]][[-n|n]] [[i-|i]][[tasqua|te]][[-ne|ne]]'''  Con la misma Construçion  <br>
 +
# Apartarse a un lado uno &#61;  '''[[ichy]][[-c|c]] [[i-|i]][[suhusqua|suhu]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} '''[[ze-|ze]][[quysqua(2)|quy]][[-squa|squa]]''', <br>{{lat|L,}} '''[[i-|i]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 +
# Apartar a un lado a otra cossa,'''<s>ì</s> [[ichy]][[-c|c]] [[-b|b]][[quysqua(2)|quy]][[-squa|squa]]'''  pret.<sup>o</sup>  <br>'''[[-b|b]][[quysqua(2)|quyquy]]''',  {{lat|Yten}} '''[[ichy]][[-c|c]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''',  <br>
 +
# Apartarse a un lado muchos &#61;  '''[[ichy]][[-c|c]] [[chi-|chi]][[bisqua|bi]][[-squa|squa]]'''&#61;  <br>
 +
# Apartarʃe  eſto es  deʃiſtir del negoçio,  ʃalirʃe afuera <br>'''[[ichy]][[-c|c]] [[i-|i]][[suhusqua|suhu]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
 +
# Apearʃe &#61;  '''[[gua]][[-s|s]] [[ze-|Ze]][[misqua|mi]][[-squa|squa]]''', <br>
 +
# Apedrear &#61;  '''[[hyca]] [[bohoza|bohoze]] [[-b|b]][[gyisuca|gyi]][[-suca|suca]]'''  <br>
 +
# Apedrear El graniço &#61;  '''[[hichu|hich]] [[agua]][[-z|z]] [[a-|a]][[-b|b]][[gusqua(4)|gu]][[-squa|squa]]'''  <br>
 +
# Aplacar a otro &#61;  '''[[a-|a]][[pquyquy]][[-z|z]] [[-b|b]][[chuesuca|chue]][[-suca|suca]]'''  <br>
 +
# Aplacarʃe &#61;  '''[[z-|z]][[pquyquy]][[-z|z]] [[a-|a]][[chuensuca|chue]][[-n(2)|n]][[-suca|suca]]'''  <br>
 +
# Apolillarʃe &#61; '''[[a-|a]][[bompquansuca|bompqua]][[-n(2)|m]][[-suca|suca]]''' &#61; <br>
 +
# Apoſtar &#61;  '''[[chubia|Chubia]][[-c|c]] [[-b|b]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]].  [[chi-|chi]][[chubungosqua|chubungo]][[-squa|squa]]'''.  <br>
 +
# apoſtemos:  '''[[chubia]][[-c|c]] [[chi-|chi]][[gasqua|ga]][[-ia(2)|ia]]. [[chi-|chi]][[chubun]] [[gasqua|ga]][[-ia(2)|ia]]'''.  <br>'''[[chubia|chubi]] [[a-|a]][[-n-|n]][[gasqua|ga]]''' &#61;<br>
 +
{{der|Apoſtema}}
  
# [[muyia|ia]][[-ca|ca]] [[yspqua]] [[m-|m]][[quysqua|quyn]] [[ma-|ma]][[-n-|n]][[-g|g]][[uitysuca|uitynynga]]
 
# [[yc|Yc]] [[z-|z]][[muynsuca|muyusuca]]<ref>En el original "muy'''u'''suca".</ref>
 
# [[yc|Yc]] [[a-|a]][[muynsuca]]
 
# [[quye|Quyc]]<ref>En el original "Quy'''e'''".</ref> [[bohoza|bohoza]] [[z-|ze]][[-g|g]][[uitysuca|uitysuca]]
 
# [[z-|Z]][[upqua]][[-z|z]] [[a-|a]][[sinsuca]]
 
# {{nulo}}
 
# {{nulo}}
 
# [[yba|Yba]][[-n|n]] [[-b|b]][[tasqua]] - [[z-|z]][[yba]][[-n|n]] [[a-|a]][[-b|b]][[tasqua]] - [[m-|m]][[yba]][[-n|n]] [[a-|a]][[-b|b]][[tasqua]]
 
# [[yba|Yba]][[-n|n]] [[z-|ze]][[misqua]]
 
# [[yba|Yba]][[-n|n]] [[i-|i]][[tasqua|te]][[-ne|ne]]
 
# [[ichy]]c [[i-|i]][[suhusqua]] - [[z-|ze]][[quysqua]] - [[i-|i]][[zasqua]]
 
# [[ichy]]c [[-b|b]][[quysqua(2)]] - [[-b|b]][[quysqua(2)|quyquy]] - [[ichy]]c [[-b|b]][[zasqua]]
 
# [[ichy|Ichy]]c [[chi-|chi]][[bisqua]]
 
# [[ichy|Ichy]]c [[i-|i]][[suhusqua]]
 
# [[gua|Gua]]s [[z-|ze]][[misqua]].
 
# [[hyca(2)|Hyca]] [[bohoze]] [[-b|b]][[gyisuca]]
 
# [[hichu|Hich]] [[agua]][[-z|z]] [[a-|a]][[-b|b]][[gusqua]]
 
# [[a-|A]][[pquyquy|pquyquy]][[-z|z]] [[-b|b]][[chuensuca|chuesuca]]
 
# [[z-|Z]][[pquyquy|pquyquy]][[-z|z]] [[a-|a]][[chuensuca|chuensuca]]
 
# [[a-|A]][[bompquansuca|bompquamsuca]]
 
# [[chubia|Chubia]][[-c|c]] [[-b|b]][[gasqua]], [[chi-|chi]][[chubungosqua]] - [[chubia]]c [[chi-|chi]][[gasqua|gaia]], [[chi-|chi]][[chubungosqua|chubun]] [[gasqua|gaia]], [[chubia|chubi]] [[a-|a]][[-n-|n]][[gasqua|ga]].
 
  
 
|texto =
 
|texto =

Revisión actual del 09:54 25 mar 2024

Lematización[1]

iaca yspqua mquyn ma [a]nguitynynga =
  1. Apagar fuego = yc zmuyusuca[2] =
  2. Apagarʃe = yc amuynsuca =
  3. Apalear = quyc[3] bohoza Zeguitysuca
  4. Apareʃerʃeme Coʃas de la otra uida = Zupquaz asinsuca
  5. Apareçer eſto es allarse vide allar =
  6. Apareçer vide descubrir =
  7. Apartar = yban btasqua = yo aparto del Zyban abtas[-]
    qua
    . El aparta de mì: myban abtasqua: El aparta de ti &.a
    Eſta es la Construçion =
  8. Apartarʃe = yban zemisqua Con la misma Construçion
  9. Apartado eſtar = yban itene Con la misma Construçion
  10. Apartarse a un lado uno = ichyc isuhusqua, L, zequysqua,
    L, izasqua =
  11. Apartar a un lado a otra cossa,ì ichyc bquysqua pret.o
    bquyquy, Yten ichyc bzasqua,
  12. Apartarse a un lado muchos = ichyc chibisqua=
  13. Apartarʃe eſto es deʃiſtir del negoçio, ʃalirʃe afuera
    ichyc isuhusqua =
  14. Apearʃe = guas Zemisqua,
  15. Apedrear = hyca bohoze bgyisuca
  16. Apedrear El graniço = hich aguaz abgusqua
  17. Aplacar a otro = apquyquyz bchuesuca
  18. Aplacarʃe = zpquyquyz achuensuca
  19. Apolillarʃe = abompquamsuca =
  20. Apoſtar = Chubiac bgasqua. chichubungosqua.
  21. apoſtemos: chubiac chigaia. chichubun gaia.
    chubi anga =
Apoſtema
Fotografía[4]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 17v.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Creemos que lo correcto debió haber sido muynsuca.
  3. Creemos que lo correcto debió haber sido quye.
  4. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.