De Muysc cubun - Lengua Muisca

m
m
Línea 12: Línea 12:
 
# Almoada &#61;  '''[[ubaca]]''' &#61; <br>
 
# Almoada &#61;  '''[[ubaca]]''' &#61; <br>
 
# Almorzada &#61;  '''[[ubasa]],  [[ubasa|ubas<sup>a</sup>]] [[ata]],  [[ubasa]] [[boza]]'''  &.<sup>a</sup>  <br>vna almorzada dos almorzadaʃ  &.<sup>a</sup>  <br>
 
# Almorzada &#61;  '''[[ubasa]],  [[ubasa|ubas<sup>a</sup>]] [[ata]],  [[ubasa]] [[boza]]'''  &.<sup>a</sup>  <br>vna almorzada dos almorzadaʃ  &.<sup>a</sup>  <br>
# Almorzar &#61;  '''[[z-|z]][[quyhyza]][[-z|z]] [[a-|a]][[misqua]];  [[i-|i]][[tochua(2)|tochua]] [[-b|b]][[gusqua?|gus'''[-]<br>'''qua]],  [[busua]] [[-b|b]][[gusqua?|gusqua]], [[i-|i]][[chyumy]] [[fac]] [[-b|b]][[tasqua]]'''.  <br>
+
# Almorzar &#61;  '''[[z-|z]][[quyhyza]][[-z|z]] [[a-|a]][[misqua|mi]][[-squa|squa]];  [[i-|i]][[tochua(2)|tochua]] [[-b|b]][[gusqua?|gus'''[-]<br>'''qua]],  [[busua]] [[-b|b]][[gusqua?|gusqua]], [[i-|i]][[chyumy]] [[fac]] [[-b|b]][[tasqua|ta]][[-squa|squa]]'''.  <br>
 
# Al mísmo tiempo &#61;  '''[[a-|a]][[fihistu]][[-c|c]]'''&#61; <br>
 
# Al mísmo tiempo &#61;  '''[[a-|a]][[fihistu]][[-c|c]]'''&#61; <br>
 
# A lo que me pareçe &#61;  '''[[z-|z]][[pquyquy]][[-na|na]][[-z|z]]''', {{lat|L,}} '''[[-b|b]][[chibysuca|chiby]][[-ca|ca]][[-z|z]]''' <br>{{lat|L,}} '''[[yc]] [[-b|b]][[sunesuca|sune]][[-ca|ca]][[-z|z]]''' &#61; <br>
 
# A lo que me pareçe &#61;  '''[[z-|z]][[pquyquy]][[-na|na]][[-z|z]]''', {{lat|L,}} '''[[-b|b]][[chibysuca|chiby]][[-ca|ca]][[-z|z]]''' <br>{{lat|L,}} '''[[yc]] [[-b|b]][[sunesuca|sune]][[-ca|ca]][[-z|z]]''' &#61; <br>
 
# Alquiler de los yndíos &#61;  '''[[uta]] [[fihista]] [[uta]] [[fihista]]'''[-]<br>'''[[-c|c]] [[a-|a]][[nasqua|na]]''',  fue al alquiler, {{lat|L,}} '''[[gyquyn]]''' &#61; <br>
 
# Alquiler de los yndíos &#61;  '''[[uta]] [[fihista]] [[uta]] [[fihista]]'''[-]<br>'''[[-c|c]] [[a-|a]][[nasqua|na]]''',  fue al alquiler, {{lat|L,}} '''[[gyquyn]]''' &#61; <br>
# Alta coʃa  Como pared o torre &#61;  '''[[gy]][[-n|n]] [[pquane|pquaoa]]''', {{lat|L,}} '''[[hata|ha'''[-]<br>'''ta]] [[zone|zona]]''' {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[suca(3)|suca]] [[yn]] [[puyquyne|puyca]]'''&#61;  <br>
+
# Alta coʃa  Como pared o torre &#61;  '''[[gy]][[-n|n]] [[pquane|pqua]][[-oa(2)|oa]]''', {{lat|L,}} '''[[hata|ha'''[-]<br>'''ta]] [[zone|zon]][[-a(2)|a]]''' {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[suca(3)|suca]] [[yn]] [[puyquyne|puyca]]'''&#61;  <br>
 
# Alta  eſtar deſta manera &#61;  '''[[gy]][[-n|n]] [[a-|a]][[pquane]]'''  '''[[gy]][[-n|n]][[-ie|ie]]''' <br>'''[[a-|a]][[pquane]]''', eſta mas alta, {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[suca(3)|suca]][[-z|z]] [[yc|yqu]][[-ie|ie]] [[a-|a]][[gyisuca|gyi]][[-ne|ne]]''',  <br>
 
# Alta  eſtar deſta manera &#61;  '''[[gy]][[-n|n]] [[a-|a]][[pquane]]'''  '''[[gy]][[-n|n]][[-ie|ie]]''' <br>'''[[a-|a]][[pquane]]''', eſta mas alta, {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[suca(3)|suca]][[-z|z]] [[yc|yqu]][[-ie|ie]] [[a-|a]][[gyisuca|gyi]][[-ne|ne]]''',  <br>
# Alto arbol &#61;  '''[[hata]] [[zone|zona]] [[gue]]''':  es mui alto, {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[suca(3)|su'''[-]<br>'''ca]][[-z|z]] [[yni]] [[a-|a]][[puyquyne]],  [[hata]] [[pquapquane|pquyca]] [[gue]]''' &#61; <br>
+
# Alto arbol &#61;  '''[[hata]] [[zone|zon]][[-a(2)|a]] [[gue]]''':  es mui alto, {{lat|L,}} '''[[a-|a]][[suca(3)|su'''[-]<br>'''ca]][[-z|z]] [[yni]] [[a-|a]][[puyquyne]],  [[hata]] [[pquapquane|pquyca]] [[gue]]''' &#61; <br>
 
# Alto haçerʃe &#61;  '''[[a-|a]][[suca(3)|suca]][[-z|z]] [[yny]] [[a-|a]][[zysqua|zyquy]]'''&#61;  <br>
 
# Alto haçerʃe &#61;  '''[[a-|a]][[suca(3)|suca]][[-z|z]] [[yny]] [[a-|a]][[zysqua|zyquy]]'''&#61;  <br>
 
# Alta haçer La torre o tapia &#61;  '''[[tapia]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-s|s]] [[gy]][[-n|n]]''' <br>'''[[a-|a]][[pquane]]''', {{lat|L,}} '''[[tapia]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-s|s]] [[gy]][[-n|n]] [[a-|a]][[pquyne|<sup>p</sup>quyne]]''' &#61; <br>
 
# Alta haçer La torre o tapia &#61;  '''[[tapia]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-s|s]] [[gy]][[-n|n]]''' <br>'''[[a-|a]][[pquane]]''', {{lat|L,}} '''[[tapia]][[-z|z]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-s|s]] [[gy]][[-n|n]] [[a-|a]][[pquyne|<sup>p</sup>quyne]]''' &#61; <br>
# Alta cosa, eſto es que eſta en alto &#61;  '''[[guata|guat]] [[zone|zona]]'''  <br>'''[[guata|guat]][[-ie|ie]] [[zone|zona]]''',  mas alta &#61; <br>
+
# Alta cosa, eſto es que eſta en alto &#61;  '''[[guata|guat]] [[zone|zon]][[-a(2)|a]]'''  <br>'''[[guata|guat]][[-ie|ie]] [[zone|zon]][[-a(2)|a]]''',  mas alta &#61; <br>
 
# Alta eſtar &#61;  '''[[guata|guat]] [[a-|a]][[zone]]''' &#61; <br>
 
# Alta eſtar &#61;  '''[[guata|guat]] [[a-|a]][[zone]]''' &#61; <br>
# Alta ponella &#61;  '''[[guata|guat]] [[-b|b]][[zasqua]]''',  mas alta ponella  <br> '''[[guata|guat]][[-ie|ie]] [[-b|b]][[zasqua]]''' &#61;<br>
+
# Alta ponella &#61;  '''[[guata|guat]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''',  mas alta ponella  <br> '''[[guata|guat]][[-ie|ie]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''' &#61;<br>
 
{{der|Alunbrar}}
 
{{der|Alunbrar}}
  

Revisión del 19:44 31 oct 2021

Lematización[1]
13
  1. chipquana, aquichipquanie, L, sas quyhyna
  2. Al fin y al cabo = aeta muys. Como al fín y al cabo noʃ
    moriremoʃ, aeta muys chibgynga =
  3. Alma = fihizca =
  4. Almoada = ubaca =
  5. Almorzada = ubasa, ubasa ata, ubasa boza &.a
    vna almorzada dos almorzadaʃ &.a
  6. Almorzar = zquyhyzaz amisqua; itochua bgus[-]
    qua
    , busua bgusqua, ichyumy fac btasqua
    .
  7. Al mísmo tiempo = afihistuc=
  8. A lo que me pareçe = zpquyquynaz, L, bchibycaz
    L, yc bsunecaz =
  9. Alquiler de los yndíos = uta fihista uta fihista[-]
    c ana, fue al alquiler, L, gyquyn =
  10. Alta coʃa Como pared o torre = gyn pquaoa, L, ha[-]
    ta
    zona
    L, asuca yn puyca=
  11. Alta eſtar deſta manera = gyn apquane gynie
    apquane, eſta mas alta, L, asucaz yquie agyine,
  12. Alto arbol = hata zona gue: es mui alto, L, asu[-]
    ca
    z yni apuyquyne, hata pquyca gue
    =
  13. Alto haçerʃe = asucaz yny azyquy=
  14. Alta haçer La torre o tapia = tapiaz bquys gyn
    apquane, L, tapiaz bquys gyn apquyne =
  15. Alta cosa, eſto es que eſta en alto = guat zona
    guatie zona, mas alta =
  16. Alta eſtar = guat azone =
  17. Alta ponella = guat bzasqua, mas alta ponella
    guatie bzasqua =
Alunbrar
Fotografía[2]
Manuscrito 158 BNC Vocabulario - fol 13r.jpg

Referencias

  1. Lematización realizada manualmente por Diego F. Gómez, usando como base a Gómez & Torres. Transcripción Raro Manuscrito 158 BNC. ICANH. 2014. Esta lematización se realizó gracias al apoyo del Instituto Colombiano de Antropología e Historia.
  2. Fotografía tomada del R.M. 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia, gracias a la colaboración de su Coordinador de Colecciones y Servicios.