De Muysc cubun - Lengua Muisca

  • ...o no le aí, díraʃe deſta manera<br> '''[[hierro]][[-z|z]] [[gata]][[-c|c]] [[a-|a]][[-m|m]][[nysqua(2)|nyquy]][[-s|s]] [[a-|a]][[gatansuca|gata]][[- Abraçado le tengo. '''Es izone''', '''es isucune'''. Transiçión, etc.<br>
    5 KB (886 palabras) - 19:44 24 mar 2024
  • ...er, enbeſtír en el enemigo &#61; <br>'''{{an|[[a-|a]]}}[[uba|oba]][[-c|c]] [[i-|i]][[tasqua|ta]][[-squa|squa]]''' &#61; <br> # Acompaǹar a otro Como ygual &#61; '''{{an|[[a-|a]]}}[[imza|emza]][[-c|c]] [[chi-|chi]][[bizine]]'''. <br>
    5 KB (784 palabras) - 09:45 25 mar 2024
  • ...', {{lat|L,}} '''{{cam1|[[a-|a]][[suca(3)|suca]][[-za|z{{an|a}}]]{{an|[[-c|c]]}}|asucazac}}'''-<br>'''[[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]]''' &#61; {{i ...]][[zone]]''': <br>'''[[hicha]][[-s|s]] [[i-|i]][[zone]], [[quychy]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]'''&#61; <br>
    5 KB (760 palabras) - 10:11 25 mar 2024
  • ...ar]] [[-b|b]][[quysqua|quy]][[-squa|squa]][[-s|ʃ]] [[apqua(2)|apqua]][[-c|c]] [[a-|a]][[guene|gu'''{{an1|-}}<br>'''ene]]''' <br> # Aculla &#61; '''[[ana]][[-c|qu]][[-ia|ia]]'''&#61; <br>
    4 KB (692 palabras) - 09:28 19 mar 2024
  • {{voc_158|Quedo eſtar <nowiki>=</nowiki> ''fac izasqua. atan izone ichuba fac zmuysqua'' <nowiki>=</nowiki>|106v}} {{voc_158|Encorbarse <nowiki>=</nowiki> ''iosc izasqua'', l, ''<u>um</u>c izasqua'' <nowiki>=</nowiki>|71v}}
    13 KB (1946 palabras) - 20:01 23 mar 2024
  • ...talar. ''Obatas bquysqua'' [o] ''<u>obaca</u> bquysqua'' [o] ''<u>obaca</u>c bgasqua''.|18v}} ...el hombro porque no se caiga. ''<u>Obaca</u>c izasqua'' [o] ''<u>obaca</u>c zequysqua''.|18v}}
    1004 bytes (168 palabras) - 19:05 23 mar 2024
  • # Echarse la gallina ʃobre los guebos = '''[[a-|a]][[ge(2)|ge]][[-c|c]] [[a-|a]][[tyhysqua|ty{{an1|-}}''' <br> # Echada eſtar assi = '''[[a-|a]][[ge(2)|ge]][[-c|c]] [[a-|a]][[sucune]]''' <br>
    4 KB (729 palabras) - 11:01 19 mar 2024
  • # Echado eſtar de lado = '''[[quychy]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]''', {{lat|L,}} '''[[quyhyto|quy{{an1|-}}''' <br> '''hyto # Echar a otro de lado = '''[[quychy]][[-c|c]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''', {{lat|L,}} '''[[quyhyto]]''' <br>
    4 KB (703 palabras) - 11:01 19 mar 2024
  • # Ahogar a otro deſta manera &#61; '''[[xie(2)|sie]][[-c|c]] [[-b|b]][[gusqua|gu]][[-squa|squa]]'''. <br> # Ahogar a otro apretandole El Cuello Con la mano <br>'''[[a-|a]][[biza]][[-c|c]] [[z-|z]][[-b|b]][[iosqua|ioque]][[-s|s]] [[-b|b]][[gusqua|gu]][[-squa|squ
    4 KB (702 palabras) - 11:03 25 mar 2024
  • ...|quy]]'''. Para nosotros lo hiso. '''[[chie]] [[chi-|chi]][[uaca]][[-c(2)|c]] [[a-|a]][[-b|b]][[quysqua|quy]]'''. <br> Parado estar. '''Quypquas zpquansuca''' [o] '''quypquas izone''' [o] '''isucune'''.<br>
    4 KB (629 palabras) - 09:12 14 abr 2024
  • ...]][[-squa|squa]]''', y si es uno el çapato: '''[[z-|Z]][[quihicha]][[-c|c]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|sq-<sup>ua</sup>]]''' <br> # Calçarʃe las çalzas &#61; '''[[z-|Z]][[goca]][[-c|c]] [[-b|b]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''' &#61; <br>
    4 KB (578 palabras) - 12:53 25 mar 2024
  • ...pase por debajo del arbol, '''{{cam1|[[quye|quyc]]|quye}} [[u(2)|u]][[-c|c]] [[ai]] [[ze-|ze]][[misqua(2)|mi]]''', {{lat|l,}} '''{{cam1|[[quye|quyc]]| ...''[[sie(2)|sie]] [[ta]][[-ca|ca]]''', Como. '''[[sie(2)|sie]] [[ta]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]''', estube <br> debajo del arbol &#61; <br>
    5 KB (815 palabras) - 13:34 25 mar 2024
  • # Desechar &#61; '''[[ypqua]][[-c|c]] [[-b|b]][[tasqua|ta]][[-squa|squa]], [[ai]] [[-b|b]][[tasqua|ta]][[-squa| ...[[pquane|pqua]][[-oa(2)|oa]]''', {{lat|l,}} '''[[a-|a]][[quyhyquyta]][[-c|c]] [[u(3)|o]] [[puyne|puyn]][[-a(2)|a]]''', <br> {{lat|l,}} '''[[xinhua]]'''
    4 KB (608 palabras) - 09:51 25 mar 2024
  • ...-na|na]]''', como Dios eſta en el çielo <br> '''[[Dios|Díos]] [[cielo|cíelo]][[-n(3)|n]] [[a-|a]][[sucune]]''' &#61;<br> # En esotro buhío eſta &#61; '''[[hanu]][[-c|c]] [[a-|a]][[zone]]''', así díʃen <br> quando La caʃa tiene dos buhios &
    5 KB (801 palabras) - 09:43 19 mar 2024
  • ...][[-c|c]] [[i-|i]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''', {{lat|l,}} '''[[um]][[-c|c]] [[i-|i]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]''' &#61;<br> ...tar &#61; '''[[ios]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]''' {{lat|l,}} '''[[um]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]''' &#61;<br>
    5 KB (733 palabras) - 08:46 6 may 2023
  • # Entero eſta &#61; '''[[histu|hiſtu]][[-c|c]] [[a-|a]][[zone]]''' &#61;<br> ...[[gue]]''', <br> ʃí fuera entero yo te lo díera &#61; '''[[histu]][[-c|c]] [[zone|zon]][[-a(2)|a]] [[san]] [[m-|mu]][[huc]]''' <br> '''[[m-|m]][[nys
    4 KB (617 palabras) - 09:43 19 mar 2024
  • ...iar, '''{{an|[[a-|a]]}}[[upqua|opqua]] [[bachysuca|bach]][[-ua(4)|ua]][[-c|c]] [[i-|i]][[nasqua|na]]''' &#61;<br> ...asqua|za]][[-squa|squa]]'''. espíneme el pie <br> '''[[z-|Z]][[yta]][[-c|c]] [[a-|a]][[zasqua|za]]'''. espíneme la mano &.<sup>a</sup> <br>
    4 KB (588 palabras) - 09:52 25 mar 2024
  • # Eſteríl muger &#61; '''[[tyne]] [[tyne]][[-c|c]] [[a-|a]][[guene]]''' {{an1|,}} '''[[tyne|tyn]] [[a-|a]][[-b|b]][[sosqua(2 Estar uno. '''Isucun''' [o] '''izone'''.<br>
    4 KB (575 palabras) - 09:44 19 mar 2024
  • ...)|n]][[-suca|suca]]''', mis deudaʃ<br> se van acrecentando, mi hacienda, &c.<br> ...'''[[cha-|Cha]][[usqua(2)|gui]][[-sca|sca]][[-z|Z]] [[a-|a]][[fista]][[-c|c]] [[a-|a]][[zasqua|Za]][[-squa|squa]]'''. {{lat|id est}}, sa<br>lió verdad
    6 KB (989 palabras) - 17:59 18 ago 2023
  • # Ligeramente &#61; '''[[supqua]][[gue]][[-c|c]]''' &#61;<br> Leuantado estar. '''Cus izone, cus isucune, cus zpquane'''.<br>
    4 KB (637 palabras) - 09:03 28 mar 2024
  • ...riado, id est, siervo &#61; ''Zubata'', mi criado, ''mubata'', tu criado, &c. {{L_I| loc. posp.| |z~c
    956 bytes (146 palabras) - 19:06 23 mar 2024
  • # Acostarse de lado = '''{{cam1|[[quych|Quych]][[-c|e]]|Quychc}} [[i-|i]][[zasqua|za]][[-squa|squa]]'''.<br> # Acostado estar de lado = '''{{cam1|[[quych|Quych]][[-c|e]]|Quychc}} [[i-|i]][[zone]]'''.<br>
    6 KB (982 palabras) - 06:15 27 may 2023
  • ...[[asuasuca|asua]][[-suca|suca]]'''. {{lat|l.}} '''[[z-|Z]][[ie(4)|ie]][[-c|c]] [[a-|a]][[-b|b]][[tysysuca|tysy]][[-suca|suca]]'''.<br> Ahorcado estar = '''Guan izone'''.<br>
    5 KB (742 palabras) - 10:00 18 abr 2023
  • ...|n]][[-suca|suca]]'''. {{lat|l.}} '''[[i-|I]][[zytapquana|zytapquana]][[-c|c]] [[a-|a]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]'''.<br> # Cansarse = '''[[hycha|Hycha]] [[a-|a]][[quyne|quyn]][[-za|za]][[-c|c]] [[a-|a]][[gasqua|ga]]'''. {{lat|l.}} '''[[a-|A]][[quyne|quyn]][[-za|za]][
    5 KB (791 palabras) - 09:24 29 abr 2023
  • ...squa|ty]][[-squa|squa]]'''. imp. '''[[ho|Ho]][[-s|s]] [[a-|a]][[tysqua|tẏc]][[-u|u]]'''. imp.<br> '''[[ho|Ho]][[-s|s]] [[a-|a]][[zasqua|z{{an|a}}]][[- ...|zi]][[-squa|squa]] [[ma-|ma]]'''-<br>'''[[has]]''', '''[[ys(2)|ys]]'''. &c. pret.<sup>o</sup> = '''[[-b|b]][[zysqua(2)|zyquy]]'''. imp.<sup>o</sup> ''
    6 KB (955 palabras) - 08:12 2 may 2023
  • ...de repente = '''[[yquy]] [[-m|m]][[ucansuca|uca]][[-n(2)|n]][[-za|za]][[-c|c]] [[o(4)|o]][[-que|que]] [[ze-|ze]][[bosa|bos]] [[a-|a]][[zasqua|za]]'''.<b # Comer maiz, carne, fruta, y cosas duras, como vizcocho &c.<br> '''[[ze-|Ze]][[-b|b]][[casqua|ca]][[-squa|squa]]'''.<br>
    7 KB (1085 palabras) - 07:33 3 may 2023
  • # Desgranar, y desgranarse, es lo mismo q.<sup>e</sup> desgajar &c.<br> ...'''[[saca|Saca]] [[pompuy]]'''. {{lat|l.}} '''[[saca|Saca]] [[?|mone]][[-c|c]] [[a-|a]][[guene|gue]][[-cua|cua]]'''.<br>
    7 KB (1031 palabras) - 08:55 6 jun 2023
  • ...]][[ypqua]][[-ca|ca]]'''. {{lat|l.}} '''[[z-|Z]][[ypqua]][[-na|na]]''' &c.<br> En lugar de otro, {{lat|hoc est}}, en su oficio, dignidad, &c. '''Zintaca, min'''-<br>
    7 KB (1085 palabras) - 15:03 30 jun 2023
  • ...[[quysqua|quy]][[-u|u]]'''._<br> Sientate junto à mi = '''[[sie|Sie]][[-c|c]] [[a-|a]][[tysqua|tyc]][[-u|u]]'''.<br> Lleno estar = '''Iesisucune'''. {{lat|l.}} '''Izone'''. {{lat|l.}} '''yetan aquyne'''. {{lat|l.}} '''yetan asu'''<br>
    8 KB (1214 palabras) - 12:19 24 dic 2023
  • # Qual, y qual, raro entre muchos = '''[[chichy|chi{{an|c}}hy]] [[gan]][[-sa|sa]]'''. {{lat|l.}} '''[[chichy|chiche]] [[gan]] [[-suca Quedo estar = '''bahaque izasqua'''. {{lat|l.}} '''Atan izone'''. {{lat|l.}} '''ichubabahaque'''<br>
    7 KB (1078 palabras) - 08:14 6 may 2024
  • ...ervar cuando aparece en adverbios de lugar: wáta-ra, wátu-ra; cáhma-ra, cáhmo-ra; usa-ra, uso-ra; éra-ra; séma-ra etc. Sustantivos: ica-ra. Observ Acostado, estar desta manera. ''Hichas izone''.|5r}}
    6 KB (975 palabras) - 10:42 23 mar 2024
  • # Apriʃionado eſtar aʃí &#61; '''[[grillo]]s [[a-|a]][[quihicha]][[-c|c]] [[a-|a]][[zone]]''' &#61; <br> ...]]''', {{lat|L,}} '''{{an|[[a-|a]]}}[[ubaca|oba'''{{an1|-}}<br>'''ca]][[-c|c]] [[-b|b]][[gasqua|ga]][[-squa|squa]]'''&#61; <br>
    5 KB (873 palabras) - 09:55 25 mar 2024
  • ...alta <br>'''[[chica]][[-ca|ca]]''', Como uoi arriba: '''[[chica]][[-c|c]] [[i-|i]][[nasqua|na]]''' &#61; <br> ...#61; '''[[hucha]][[-ca|ca]]''', Como <br>ponlo arriba: '''[[hucha]][[-c|c]] [[zasqua|z{{an|o}}]][[-o(3)|o]]''' &#61; <br>
    4 KB (712 palabras) - 15:45 25 mar 2024
  • # Aʃentarʃe un pie Cruzado ʃobre otro &#61; '''[[gaze|gaz]][[-c|e]]<ref> En el manuscrito aparece gaze, pero la misma entrada del vocabular <br>Así que nos inclinamos a pensar que la 'c' fue transcrita como 'e' por el amanuense del ms. 158.'''</ref> [[i-|i]][[t
    5 KB (789 palabras) - 09:49 19 mar 2024
  • ...e: '''[[z-|z]][[paba]] [[yna|yn]] [[sucune|suz]][[-a(2)|a]] [[quyca]][[-c|c]] [[i-|i]][[nasqua|na]]'''. '''[[epqua(2)|epqua]][[-n(3)|n]] [[ui]][[-n|n]] ...]][[-ca|ca]]''', llebalo <br> donde quisiereʃ: '''[[epqua(2)|epqua]][[-c|c]] [[ui]][[-n|n]] [[nysqua|ny]][[-u|u]]''' = <br>
    5 KB (822 palabras) - 15:50 25 mar 2024
  • # Durar para siempre &#61; '''[[ysca|ysc]] [[u(3)|u]][[-c|c]] [[a-|a]][[guene]] [[ai]] [[a-|a]][[misqua|mi]][[-nga|nga]]''' =<br> Durar. '''Izone''' [o] '''isucune'''. Con los demás verbos d[e] estar.<br>
    1 KB (201 palabras) - 09:56 25 mar 2024
  • # Quedito deçir &#61; '''[[fihizca]][[-c|c]] [[z-|ze]][[-g|g]][[usqua(2)|u]][[-squa|squa]]''' &#61; <br> Quedo estar. '''Fac izasqua, atan izone, ichuba fac zmuysqua'''. <br>
    5 KB (687 palabras) - 08:53 6 may 2024
  • {{I| s. | Aposento, cámara, habitación, morada, &#42;cuarto }} {{voc_158|Cámara, aposento. ''Quypqua''.|35r}}
    4 KB (555 palabras) - 17:41 23 mar 2024
  • # ʃalud tener &#61; '''[[cho]][[-c|c]] [[i-|i]][[zone]]''' &#61; <br> Salud tener. '''Choc izone'''. <br>
    4 KB (561 palabras) - 11:06 19 mar 2024
  • {{I| v. est. c. | Estar, quedar, &#42;vivir| chi~ {{manuscrito_2924|Estar &#61; ''Isucune'', l. ''izone'', de vno.<br>
    3 KB (550 palabras) - 08:25 4 abr 2024
  • {{I| v. est. c. | Estar {{manuscrito_2924|Estar &#61; ''Isucune'', l. ''izone'', de vno.<br>
    2 KB (244 palabras) - 16:53 23 mar 2024
  • ...ostado estar. ''Quypquac izone, <u>cama</u>c izone, hichas, izone, quychyc izone''.|5r}}
    427 bytes (63 palabras) - 11:59 23 mar 2024
  • {{L_I| loc. adv. | A ras|~c Echado estar boc[a] arriba. ''Ybcac izone'' [o] ''hichas izone'' [o] ''hyc izone''.<br>
    2 KB (299 palabras) - 14:44 23 mar 2024
  • ...: v.g: ''Pedro huina asucune''. con Pedro está. Item. ''Bon''. v.g. ''Bon izone''. estar con el ad serviendum, l. adjuvandum, l. defendendum. ''Bon izasqua {{II| posp. | Cerca de | ~ / ~c
    1 KB (151 palabras) - 11:41 23 mar 2024
  • {{L_II| adv. m.| A la postre, de últimas | ~c {{voc_158|A la postre estar. ''gyun izone''.<br>
    1 KB (205 palabras) - 11:29 23 mar 2024
  • {{I| adv. mov. | De espaldas al suelo. | ~c}} Echado estar boc[a] arriba. ''Ybcac izone'' [o] ''hichas izone'' [o] ''hyc izone''.<br>
    967 bytes (134 palabras) - 19:43 23 mar 2024
  • {{I| adv. mov. | De espaldas al suelo. | ~c}} Echado estar boc[a] arriba. ''Ybcac izone'' [o] ''hichas izone'' [o] ''hyc izone''.<br>
    503 bytes (71 palabras) - 15:05 23 mar 2024
  • ...ar a otro d[e] esta manera. ''Hos bzasqua''.<br>Cobijado estar así. ''Hos izone''.|39r}} ...jar a si, o á otros <nowiki>=</nowiki> ''Zehuen btasqua. vmguên aguen'' &c. item.
    892 bytes (129 palabras) - 14:50 23 mar 2024
  • {{L_I| loc. adv. | |~c {{L_II|loc. adv.| |~c
    1 KB (202 palabras) - 19:18 23 mar 2024
  • {{L_I|loc. adj.| |~c {{L_II| loc. adj.| Encorvado/a. |~c azone}}
    906 bytes (126 palabras) - 15:37 23 mar 2024